Spływ Wartą

Poprawna odpowiedź

A.

Wymaganie ogólne

1.2 Korzystanie z różnych źródeł informacji geograficznej. Uczeń potrafi korzystać z planów, map, fotografii, rysunków, wykresów i danych statystycznych i tekstów źródłowych oraz technologii informacyjno-komunikacyjnych w celu gromadzenia, przetwarzania i prezentowania informacji geograficznych.

Wymaganie szczegółowe

7.1. Regiony geograficzne Polski. Uczeń wskazuje na mapie główne regiony geograficzne Polski.

Komentarz

W zadaniu sprawdzana jest umiejętności lokalizowania jednostek fizycznogeograficznych na mapie Polski. Forma zadania jest nietypowa – zamiast tradycyjnego pytania o położenie głównych regionów geograficznych w Polsce, uczeń ma wskazać, przez jakie krainy może przepłynąć uczestnik spływu kajakowego po rzece Warcie. Do zadania dołączona została mapa, na której pogrubiona i podpisana została wspomniana rzeka oraz zaznaczone zostały granice pasów rzeźby terenu Polski. Oznaczenie pasów rzeźby ma pomóc uczniom w określeniu położenia jednostek fizycznogeograficznych Polski wymienionych pod mapą. Idąc od północy, można wyróżnić pasy:

• pobrzeży,
• pojezierzy,
• nizin środkowopolskich,
• wyżyn,
• kotlin podkarpackich,
• gór.

Aby wskazać właściwe krainy, przez które przepływa Warta należy:

• przyjrzeć się załączonej mapie i przypomnieć sobie, przez jakie pasy rzeźby terenu przepływa rzeka Warta – są to licząc, od źródła rzeki: pas wyżyn, pas nizin środkowopolskich, pas pojezierzy;
• porównać każdą wymienioną pod mapą jednostkę fizycznogeograficzną z przebiegiem Warty;
• wybrać ten punkt, w którym przez obie wymienione jednostki fizycznogeograficzne przepływa Warta.

Analizując po kolei wszystkie cztery podpunkty można zauważyć, że:

   A.  Wyżyna Krakowsko-Częstochowska i Nizina Wielkopolska – Warta przepływa przez oba wymienione regiony.               

   B.  Wyżyna Małopolska i Nizina Mazowiecka – Warta nie przepływa ani przez Wyżynę Małopolską, ani przez Nizinę Mazowiecką.    

   C.  Nizina Śląska i Pojezierze Wielkopolskie – Warta nie przepływa przez Nizinę Śląską, ale przepływa przez Pojezierze Wielkopolskie.                         

   D.  Nizina Wielkopolska i Pojezierze Pomorskie – Warta przepływa przez Nizinę Wielkopolską, ale nie przepływa przez Pojezierze Pomorskie.

Warta ma swe źródła na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej, a w dalszym biegu przepływa przez Nizinę Wielkopolską i Pojezierze Wielkopolskie. Dwie poprawne jednostki fizycznogeograficzne oznaczono w podpunkcie A. W ten sposób odpowiedziało 22% uczniów klas III gimnazjum, biorących udział w badaniu. Częściej jednak wybierane były podpunkty C, czyli Nizina Śląska i Pojezierze Wielkopolskie (36%), oraz D, czyli Nizina Wielkopolska i Pojezierze Pomorskie (32%). Najrzadziej uczniowie wskazywali punkt B – Wyżynę Małopolską oraz Nizinę Mazowiecką (tylko 9%). Zaprezentowany powyżej rozkład odpowiedzi może świadczyć o małej znajomości głównych regionów geograficznych Polski wśród gimnazjalistów. Może to być związane z tym, że w podstawie programowej nie ma wyraźnie zaznaczonych regionów, które mają znać uczniowie, a widnieje jedynie ogólny zapis w pkt. 7.1. (wymagania szczegółowe) „Regiony geograficzne Polski. Uczeń wskazuje na mapie główne regiony geograficzne Polski”. Taki ogólny zapis prowadzi do tego, że w podręcznikach gimnazjalnych omawiane są różne jednostki fizycznogeograficzne Polski oraz nauczyciele mogę w dowolny sposób interpretować ten zapis i na różnym poziomie wymagać znajomości mapy fizycznej Polski.

W związku z tym, że zadanie okazało się trudne dla uczniów, warto omówić je podczas lekcji. Najlepiej równolegle z zamieszczoną w zadaniu mapą rozwiesić mapę ścienną Polski, na której zaznaczono omawiane regiony. Dzięki temu można porównywać przebieg rzeki z zasięgami poszczególnych jednostek fizycznogeograficznych.

Słowa kluczowe