Planowanie z mapą

Poprawna odpowiedź

1-C,

2-B

Wymaganie ogólne

3.2 Stosowanie wiedzy i umiejętności geograficznych w praktyce. Uczeń stosuje wiadomości i umiejętności geograficzne w życiu codziennym, m.in. w racjonalnym wykorzystaniu zasobów środowiska.

Wymaganie szczegółowe

1.5. Mapa – umiejętności czytania, interpretacji i posługiwania się mapą. Uczeń dobiera odpowiednią mapę w celu uzyskania określonych informacji geograficznych.

Komentarz

Mapy,  które oprócz obserwacji są głównym źródłem informacji geograficznej, powinny być jak najczęściej wykorzystywane na lekcji geografii. Chociaż przedstawione zadanie nie zawiera przykładów fragmentów map, to odwołuje się do znajomości ich trzech podstawowych rodzajów. Mapy te, mimo niektórych treści wspólnych, są jednak wyraźnie odmienne. Mapa ogólnogeograficzna powtarza elementy z obu pozostałych map tematycznych.

Dużym atutem zadania jest jego zwięzłość. Opis zadania nie jest nadmiernie rozbudowany, a rodzaje map zostały podane dopiero w treści odpowiedzi do wyboru. Zadanie ma charakter praktyczny i nawiązuje do lubianego przez uczniów tematu wypoczynku wakacyjnego.

Zadanie sprawdza umiejętność dobierania mapy stosownie do sytuacji, w czym przydaje sie również doświadczenie i znajomość treści poszczególnych rodzajów map, nabyte przez ucznia zarówno w trakcie procesu edukacyjnego w szkole, jak i podczas wcześniejszych wyjazdów wakacyjnych. Ponadto brak przykładowych fragmentów map w treści zadania pobudza wyobraźnię przestrzenną. Uczeń musi odtworzyć zapamiętane przykłady mapy i odnieść to do poszukiwanych informacji. Szczególnie trudne jest wyobrażenie sobie różnic dotyczących skali map.

Wybór prawidłowej odpowiedzi sugerują już same nazwy map. Do zaplanowania noclegów i wybrania atrakcyjnych miejsc do zwiedzania, czyli elementów bezpośrednio związanych z turystyką, najlepiej nadaje się mapa turystyczna. Poza tym jest to mapa najdokładniejsza, o największej skali. Należy zatem spodziewać się najbardziej szczegółowych informacji o zagadnieniach turystycznych właśnie na tej mapie. W drugiej części zadania do planowania przebiegu trasy i długości poszczególnych odcinków należało wybrać mapę samochodową o skali 1: 250 000. Mapa ta zawiera najpełniejszą informację o odległościach między wybranymi punktami. Co prawda, część map turystycznych również zawiera takie informacje, ale są to zazwyczaj mapy rowerowe, a takiej w zestawie odpowiedzi nie ma. Mapy ogólnogeograficznej w skali 1: 2 500 000 uczniowie nie powinni wybierać w żadnej z części zadania. Informacja o skali mapy pozwala uczniom wykluczyć ją z ewentualnych rozważań podczas wyboru prawidłowej odpowiedzi (całe Sudety na takiej mapie zajmują około 15 cm²).

Poniższe wykresy przedstawiają rozkład odpowiedzi. W zależności od wyników uzyskanych w teście, uczniów podzielono na 6 grup, dla których podano wartości procentowe związane z danymi odpowiedziami. Im wyższy wynik ogólny osiągnął uczeń, w tym wyższej grupie się znalazł. Wartości w legendzie dotyczą wszystkich uczniów łącznie.

Wykres 1. Rozkład częstości odpowiedzi na pytanie o rodzaj mapy potrzebny do wyboru atrakcyjnych miejsc  i noclegów. Na osi X zaznaczono poziom ucznia (1 – grupa uczniów, którzy uzyskali najniższe wyniki w całym teście, 6 – grupa o najwyższych wynikach), na osi Y zaś – odsetek uczniów z danej grupy, którzy wybrali daną odpowiedź. Wartości nie sumują się do 100%, ponieważ pewna część uczniów nie wybrała żadnej odpowiedzi.

Powyższy wykres przedstawia odpowiedzi na pytanie dotyczące zaplanowania noclegów i wyboru atrakcji turystycznych do zwiedzania. Uczniowie przeważnie poprawnie kojarzyli z tymi treściami mapę turystyczną. Ta część zadania bardzo dobrze różnicuje uczniów, oddzielając słabszych od lepszych.

Wykres 2. Rozkład częstości odpowiedzi na pytanie o rodzaj mapy potrzebny do zaplanowania przebiegu trasy i długości poszczególnych odcinków. Oznaczenia takie same, jak na wykresie 1.

Uczniowie częściej udzielali odpowiedzi błędnej w zakresie przydatności map do ustalenia przebiegu trasy i długości poszczególnych odcinków. Może to wynikać z rzadkiego kontaktu uczniów z mapami samochodowymi i w efekcie z brakiem wiedzy o tym, że spośród podanych jest to mapa podająca bezpośrednio dane dotyczące odległości. Dodatkowo można przypuszczać, że informacja o rowerowym charakterze wycieczki skłoniła część uczniów do wyboru odpowiedzi innych niż poprawna. Uczniowie mogli skojarzyć wyprawę z imprezą turystyczną i na podstawie samej nazwy wskazać mapę o takiej właśnie treści.

Wykres 3. Rozkład częstości dopowiedzi poprawnych i niepoprawnych w całym zadaniu. Oznaczenia takie same, jak na wykresie 1.

Zadanie wydaje się proste i nieskomplikowane, ale jednak większość uczniów nie rozwiązała go w całości poprawnie. Ponieważ w drugiej części zadania uczniowie często wybierali jako poprawną odpowiedź – mapę ogólnogeograficzną (24,03%),  można sądzić, że nie zawsze korzystali z informacji dotyczącej skali, sugerując się głównie treścią opisu zadania i rodzajami map. Możliwe, że dodanie ilustracji kartograficznej znacznie ułatwiłoby rozwiązanie zadania.

Zadanie ma bardzo wysoką moc różnicującą. Najlepiej z zadaniem poradzili sobie uczniowie osiągający w całym teście najwyższe wyniki, dwukrotnie częściej udzielając prawidłowych odpowiedzi niż błędnych. Spośród uczniów, którzy najsłabiej radzili sobie z całym testem, żaden nie rozwiązał tego zadania prawidłowo.

Słowa kluczowe