Sąsiedzi z mapy

Poprawna odpowiedź

1 - C,

2 - B,

3 - E.

Wymaganie ogólne

1.2 Korzystanie z różnych źródeł informacji geograficznej. Uczeń potrafi korzystać z planów, map, fotografii, rysunków, wykresów i danych statystycznych i tekstów źródłowych oraz technologii informacyjno-komunikacyjnych w celu gromadzenia, przetwarzania i prezentowania informacji geograficznych.

Wymaganie szczegółowe

1.7. Mapa – umiejętności czytania, interpretacji i posługiwania się mapą. Uczeń lokalizuje na mapach (również konturowych) kontynenty oraz najważniejsze obiekty geograficzne na świecie i w Polsce ( niziny, wyżyny, góry, rzeki,jeziora, wyspy, morza, państwa itp);
8.1. Sąsiedzi Polski – zróżnicowanie geograficzne, przemiany. Uczeń charakteryzuje i porównuje, na podstawie różnych źródeł informacji geograficznej, środowisko przyrodnicze krajów sąsiadujących z Polską.

Komentarz

Zadanie sprawdza u uczniów umiejętność połączenia posiadanej wiedzy z analizą treści mapy, szczególnie położenia geograficznego wybranych państw względem ważnych elementów środowiska przyrodniczego. Do udzielenia poprawnej odpowiedzi nie jest niezbędne korzystanie z mapy, ale znacznie ułatwia to rozwiązanie zadania. W kolejnych częściach zadania należy dokonać wyboru państwa-sąsiada Polski, które odpowiada przedstawionemu krótkiemu opisowi.

W pierwszej części zadania, aby wskazać właściwy kraj – Czechy (1C), uczeń powinien zlokalizować na mapie orientacyjne położenie łańcucha górskiego Sudetów. Mimo że same Sudety nie są zaznaczone na mapie, jednak uczeń powinien, zgodnie z 1.7 punktem wymagań szczegółowych podstawy programowej, umieć zlokalizować je nawet na mapie konturowej. Kolejnym krokiem jest przypomnienie sobie, na terenie jakich dwóch państw jest położona większa część tych gór. Uczniowie, którzy w trakcie swoich wakacyjnych wędrówek byli w Sudetach lub na Śnieżce, nie powinni mieć problemów z rozwiązaniem tej części zadania. Jeżeli zadanie jest prezentowane na lekcji, warto pokazać uczniom zdjęcia wymienionej w opisie góry.

W drugiej części zadania uczeń powinien wśród państw sąsiadujących z Polską poszukać takiego, które ma zbliżony do polskiego, pasowy układ krain geograficznych. Aby dało się zauważyć zjawisko pasowości, powinien to być kraj zbliżony powierzchniowo do Polski lub większy. Takie warunki spełniają dwa kraje: Niemcy i Ukraina. Ponieważ opis podaje kolejną informację, że jest to kraj leżący nad dwoma morzami: Bałtyckim i Północnym, uczeń może wykluczyć Ukrainę. Pozostaje prawidłowa odpowiedź: Niemcy (2B), które są jedynym krajem sąsiadującym z Polską i położonym nad tymi dwoma morzami. Niemcy i Polska mają nie tylko podobny pasowy układ krain geograficznych; są to bardzo często te same krainy, np. pojezierza. W przypadku Polski i Ukrainy nie można mówić o tak daleko sięgającym podobieństwie. W Polsce brakuje odpowiednika ukraińskiej strefy stepowej, na Ukrainie z kolei nie znajdziemy ciągłej strefy górskiej na południu kraju.

W trzeciej części zadania uczeń powinien rozpocząć poszukiwanie prawidłowego rozwiązania od wskazania państw niemających dostępu do morza. Są to: Słowacja, Czechy i Białoruś. Spośród tych trzech krajów tylko Białoruś jest położona w pasie nizin. Na obszarach Słowacji i Czech dominują wyżyny i góry. Inną drogą prowadzącą do prawidłowego rozwiązania tej części zadania jest wykorzystanie drugiej umieszczonej w opisie informacji – dotyczącej położenia na granicy z Polską transgranicznego Białowieskiego Parku Narodowego. Uczeń, który właściwie zlokalizuje (na wschodniej granicy) przedstawiony park narodowy, powinien poprawnie wskazać Białoruś (3E).

Zadanie podczas prezentacji na lekcji można przedstawić jako „procedurę śledczą”, zachęcając uczniów do wykluczenia kolejnych państw na drodze logicznej eliminacji. Na koniec każdego etapu „śledztwa” można wyświetlić zdjęcie „podejrzanego” obiektu (Śnieżka, Białowieski Park Narodowy). W razie takiej potrzeby zadanie można rozbudować o kolejne części, dotyczące innych sąsiadów Polski.

Słowa kluczowe