Fizyka

Wiązka zadań

Rozszczepienie jądra atomowego

Drukuj

Sugerowane przeznaczenie Praca na lekcji, Sprawdzian

Zadanie

W fizyce jądrowej występują dwa bliskoznaczne pojęcia: rozpad promieniotwórczy oraz rozszczepienie jądra atomowego.

Pod pojęciem rozpadu promieniotwórczego mamy zazwyczaj na myśli samorzutną emisję cząstek alfa lub beta z jądra atomowego. O wiele rzadziej za reakcję rozpadu uznaje się emisję promieniowania gamma przez jądro wzbudzone.

Rozszczepienie jądra atomowego to natomiast sytuacja, w której dochodzi do podziału jądra na kilka fragmentów, z których dwa są relatywnie duże i mają porównywalne masy. Pozostałe produkty rozszczepienia to lekkie cząstki, zazwyczaj neutrony. Taki proces zachodzi tylko w przypadku niektórych ciężkich jąder.

Na podstawie powyższego tekstu oceń, które z podanych prawdziwych reakcji są reakcjami rozszczepienia.

  Reakcja Rozszczepienie?
1. `square` Tak / `square` Nie
2. `square` Tak / `square` Nie
3. `square` Tak / `square` Nie

Odpowiedź, podstawa programowa i omówienie zadania

Poprawna odpowiedź

1 - NIE,

2 - TAK,

3 - TAK.

Wymaganie ogólne

Wymaganie szczegółowe

Komentarz

Prezentowane zadanie sprawdza, na ile uczniowie rozumieją schematy reakcji jądrowych i potrafią powiązać je ze słownym opisem procesów fizycznych. W tym przypadku na podstawie informacji zawartych w tekście uczeń ma za zadanie ocenić, które z reakcji zestawionych w tabeli są reakcjami rozszczepienia. Tekst powinien stanowić znaczną pomoc dla ucznia, ponieważ zawiera definicję reakcji rozszczepienia: w przypadku tego typu reakcji jądro atomowe dzieli się na dwa relatywnie duże fragmenty o porównywalnych masach, przy czym mogą powstać również lekkie cząstki (zazwyczaj neutrony).

Porównując ten opis ze schematami reakcji zestawionymi w tabeli, stwierdzamy, że tylko reakcja pierwsza nie spełnia podstawowego kryterium podanego w definicji: powstające produkty znacznie różnią się masami: jądro toru, składające się z 234 nukleonów, jest wielokrotnie cięższe od jądra helu, składającego się z 4 nukleonów. Brak neutronów jako produktów reakcji jest tu sprawą drugorzędną, ale również może naprowadzić ucznia na właściwy tok rozumowania. Pozostałe dwie reakcje spełniają kryteria rozszczepienia podane w treści zadania, ponieważ produkowane są dwa relatywnie duże jądra o porównywalnych masach (odpowiednio krypton i bar oraz ksenon i stront). Dodatkowo produkcji tych jąder towarzyszy emisja neutronów.

W badaniu pilotażowym, w trakcie którego uczniowie rozwiązywali test z przedmiotów przyrodniczych, poprawnie rozwiązało całość zadania 51% uczniów, przy czym wśród uczniów uzyskujących najwyższe wyniki z testu rozwiązywalność wynosiła 80%. Wśród uczniów najsłabszych rozwiązywalność wynosiła jedynie 21%, wobec tego zadanie dobrze różnicuje uczniów.

Niewiele wyższa od rozwiązywalności całego zadania była rozwiązywalność stwierdzona dla poszczególnych wierszy tabeli, szczególnie w grupie uczniów najlepszych. Wynosiła ona odpowiednio 62% (w grupie uczniów najlepszych 84%), 60% (w grupie uczniów najlepszych 86%) i 66% (w grupie uczniów najlepszych 86%). Nie wydaje się, aby dla uczniów uzyskujących najwyższe wyniki któryś wiersz był wyraźnie trudniejszy niż pozostałe. Ta grupa uczniów dobrze rozumiała przedstawiony problem, ponieważ mała różnica pomiędzy rozwiązywalnością poszczególnych wierszy a rozwiązywalnością całego zadania świadczy o tym, że ogromna większość osób z tej grupy wybierała odpowiedzi w pełni świadomie.

Najprawdopodobniej dla pozostałych uczniów problemem było powiązanie opisu słownego ze schematami reakcji, warto więc w trakcie zajęć poświęcić nieco czasu na dokładne omówienie znaczenia poszczególnych symboli.


Utwór jest chroniony prawem autorskim. Zasady i warunki korzystania z niego określa Regulamin Serwisu Bazy Dobrych Praktyk.

"Masz uwagi do treści? Uważasz, że zawiera błąd? Napisz na bnd@ibe.edu.pl

* Chcesz otrzymywać informacje o nowych zadaniach?

Zaprenumeruj newsletter na pierwszej stronie "Entuzjaści Edukacji"

* Słowa kluczowe

absorpcja światła   Akomodacja oka   amperomierz   amplituda   amplituda drgań   analiza tekstu   analiza wykresów   atom wodoru   barwy   bateria   biomasa   bryła sztywna   ciepło   ciepło topnienia   ciepło właściwe   ciężar   ciśnienie   cyfry znaczące   czas   częstotliwość drgań    
.