Dieta jajeczna

Poprawna odpowiedź

1 - B

2 - A

Wymaganie ogólne

4.1 Rozumowanie i argumentacja. Uczeń interpretuje informacje i wyjaśnia zależności przyczynowo-skutkowe między faktami, formułuje wnioski.
5.1 Znajomość uwarunkowań zdrowia człowieka. Uczeń analizuje związek pomiędzy własnym postępowaniem a zachowaniem zdrowia (prawidłowa dieta, aktywność ruchowa, badania profilaktyczne).

Wymaganie szczegółowe

6.3.2. Budowa i funkcjonowanie organizmu człowieka. Układ pokarmowy i odżywianie się. Uczeń przedstawia źródła i wyjaśnia znaczenie składników pokarmowych (białka, tłuszcze, węglowodany, sole mineralne, woda) dla prawidłowego rozwoju i funkcjonowania organizmu.
6.3.5. Budowa i funkcjonowanie organizmu człowieka. Układ pokarmowy i odżywianie się. Uczeń przedstawia rolę błonnika w prawidłowym funkcjonowaniu układu pokarmowego oraz uzasadnia konieczność systematycznego spożywania owoców i warzyw.
6.3.6. Budowa i funkcjonowanie organizmu człowieka. Układ pokarmowy i odżywianie się. Uczeń wyjaśnia, dlaczego należy stosować dietę zróżnicowaną i dostosowaną do potrzeb organizmu (wiek, stan zdrowia, tryb życia i aktywność fizyczna, pora roku itp.), oraz podaje korzyści z prawidłowego odżywiania się.

Komentarz

Zadanie sprawdza umiejętność syntetycznego myślenia. Do udzielenia prawidłowej odpowiedzi uczeń musi wykazać się wiedzą na temat zawartości poszczególnych składników pokarmowych w różnych produktach i ich znaczenia dla organizmu. Ponadto sama wiedza nie wystarcza – konieczna będzie umiejętność przewidywania skutków stosowania konkretnej (niezbilansowanej) diety.

Opisana we wprowadzeniu dieta opiera się na dwóch składnikach: jajkach i wodzie. Jajka są obfitym źródłem białka i tłuszczów, są w nich podstawowe witaminy i sole mineralne. Natomiast mało w nich węglowodanów i błonnika.

Analizując część 1 zadania, uczeń powinien odrzucić odpowiedź C – w skład diety Charlesa Saatchiego wchodzi woda, a zatem odwodnienie jest wyjątkowo mało prawdopodobne. W badaniu przeprowadzonym wśród uczniów klas III gimnazjum odpowiedź tę wybrało 9% uczniów.

Wybór pomiędzy pozostałymi dwiema odpowiedziami części 1 jest trudniejszy. Duża zawartość białka w jajach może sugerować odpowiedź A, natomiast brak błonnika odpowiada odpowiedzi B. Wyniki badania próbnego świadczą o tym, że wielu uczniów miało problem z prawidłowym osądem – 49% badanych wybrało odpowiedź B, a niewiele mniej odpowiedź A. Pewną pomocą dla ucznia jest informacja, że Saatchi w krótkim czasie stracił 25 kg. Trudno wyobrazić sobie, by nadmierny rozrost tkanki mięśniowej towarzyszył tak dużej utracie masy. Zatem, drogą eliminacji, skutkiem ubocznym jajecznej diety mogą być jedynie zaparcia (odpowiedź B).

Część 2 pozwala potwierdzić wybór dokonany w części 1. Co więcej, nawet błędne odpowiedzi znajdą uzasadnienie: dostatek białka może uzasadniać rozrost masy mięśniowej (choć oczywiście od samego spożycia białka mięśnie nie rosną), zbyt niska zawartość wody może tłumaczyć odwodnienie, a brak błonnika może wiązać się z zaparciem. Oczywiście jedynie ostatni związek przyczynowo-skutkowy stanowi właściwą odpowiedź. Niestety zdecydowana większość badanych uczniów (60%) wybrała w części 2 odpowiedź B. Wśród nich znalazło się również 18% uczniów, którzy w części 1 udzielili odpowiedzi właściwej. Można przypuszczać, że uczniowie ci w części 1 strzelali, a w części 2 wybrali odpowiedź, która jest zgodna z dość powszechną wiedzą, że jajka zawierają dużo białka (bez względu na to, czy przez „białko” uczeń rozumiał proteiny, czy część struktury jaja). Najrzadziej wybieraną odpowiedzią części 2 była niska zawartość wody (C) – 6% – co zapewne odpowiada odpowiedziom uczniów „strzelających na oślep”. Odpowiedź prawidłową wybrało jedynie 33% badanych.

Prawidłowej odpowiedzi równocześnie w obu częściach zadania udzieliło jedynie 29% badanych, co oznacza, że zadanie okazało się dla uczniów trudne.

Zadanie stanowi interesujący materiał, pozwalający przyciągnąć uwagę uczniów na lekcji poświęconej składnikom pokarmowym i odżywianiu. Można je także z powodzeniem wykorzystać na sprawdzianie.

Słowa kluczowe