Metamorfoza żaby a temperatura

Poprawna odpowiedź

1 – A

2 – E

Wymaganie ogólne

2.1 Znajomość metodyki badań biologicznych. Uczeń planuje, przeprowadza i dokumentuje obserwacje i proste doświadczenia biologiczne.
2.2 Znajomość metodyki badań biologicznych. Uczeń określa warunki doświadczenia, rozróżnia próbę kontrolną i badawczą, formułuje wnioski.

Wymaganie szczegółowe

Komentarz

Zadanie sprawdza umiejętności związane z metodologią pracy naukowej – umiejętność formułowania problemu badawczego oraz wnioskowania.

Należy zaznaczyć że zadanie ma dość nietypową formę, przez co niektórym uczniom może sprawić trudności lub skłonić ich do opuszczenia zadania na sprawdzianie.

Aby dojść do prawidłowej odpowiedzi, uczeń  musi w pierwszej kolejności przeczytać ze zrozumieniem treść wprowadzenia i zapoznać się z wykresem. Następnie, zgodnie z poleceniem 1, powinien zastanowić się, jaki problem badawczy może znaleźć rozwiązanie w przedstawionym doświadczeniu. Na podstawie informacji zawartych w tekście można zidentyfikować czynniki mające znaczenie dla badaczy: temperaturę wody, dostęp światła, dostęp tlenu i czas rozpoczęcia metamorfozy. Spośród nich wyróżnia się czynnik ostatni, który jako jedyny nie jest zmienną kontrolowaną przez badaczy. Analizując wykres, można dojść do wniosku, że czas, w którym zaczyna się metamorfoza, jest wartością badaną przez naukowców. Z treści wstępu wiadomo, że spośród pozostałych czynników dostęp do tlenu i światła są stałe, czyli zapewne nie są przedmiotem analiz. Pozostaje zatem temperatura. Można zatem wstępnie zgadywać, że celem naukowców było zbadanie wpływu temperatury na czas, jaki jest potrzebny kijance na rozpoczęcie metamorfozy. Ten problem badawczy znajduje potwierdzenie na wykresie opisującym, jak w czasie postępuje rozwój jaj i kijanek. Prawidłową odpowiedzią w punkcie 1 jest zatem A. Odpowiedzi B i C można wykluczyć, ponieważ odnoszą się do warunków niezmiennych, odpowiedź D w ogóle nie wiąże się w żaden sposób z opisanym eksperymentem, a odpowiedź E, mimo iż związana z temperaturą, nie jest problemem badawczym (problemami badawczymi są wyłącznie punkty A i C).

Odpowiedź E jest natomiast właściwą odpowiedzią w części 2 – jest to wniosek, który można wyciągnąć z wyników przedstawionych na wykresie. Wykres pokazuje, po ilu godzinach przy trzech różnych temperaturach następuje metamorfoza. W temperaturze 29°C dzieje się to po 100 godzinach, w 20°C nieco powyżej 200 godzin, a w 15°C po przeszło 400 godzinach. Dystraktory B, C i D można w części 2 odrzucić z powodów podobnych jak w części 1. Odpowiedź A nie jest natomiast wnioskiem, lecz problemem badawczym.

Zadanie stanowi dobrą ilustrację, czym jest problem badawczy, a czym wniosek. Z tego względu najlepiej nadaje się do zastosowania na lekcji poświęconej tematyce metodologii naukowej.

Słowa kluczowe