Biologia

Wiązka zadań

Metamorfoza żaby a temperatura

Drukuj

Sugerowane przeznaczenie Praca na lekcji

Zadanie

Zoolodzy przeprowadzili doświadczenie, którego wyniki przedstawili na wykresie. Materiałem badawczym były zapłodnione jaja żaby jeziorkowej umieszczone w wodzie o różnej temperaturze, z jednakowym dostępem światła i tlenu. Początek metamorfozy (przeobrażenia) oznaczono na wykresie przerywaną linią. 

 

Źródło: na podstawie http://www.amphibia.boo.pl/index.php/biologia/od_czego_zalezy_metamorfoza.html

Przeczytaj punkty A–E,  a następnie wskaż właściwe zakończenia zdań.

  1. Wpływ temperatury na tempo rozwoju żaby jeziorkowej.
  2. Światło i tlen wpływają na tempo rozwoju żaby jeziorkowej.
  3. Zależność rozwoju żaby jeziorkowej od dostępu światła i tlenu.
  4. Rozwój żaby jeziorkowej może odbywać się wyłącznie w wodzie.
  5. Wzrost temperatury w badanym zakresie zwiększa tempo rozwoju żaby jeziorkowej.

(1) Opisane doświadczenie pozwala rozwiązać problem badawczy sformułowany w punkcie

`square` A.                `square` B.               `square` C.               `square` D.               `square` E.

(2) Prawidłowy wniosek, który należy wyciągnąć na podstawie opisanych wyników opisano w punkcie

`square` A.                `square` B.               `square` C.               `square` D.               `square` E.

Odpowiedź, podstawa programowa i omówienie zadania

Poprawna odpowiedź

1 – A

2 – E

Wymaganie ogólne

2.1 Znajomość metodyki badań biologicznych. Uczeń planuje, przeprowadza i dokumentuje obserwacje i proste doświadczenia biologiczne.
2.2 Znajomość metodyki badań biologicznych. Uczeń określa warunki doświadczenia, rozróżnia próbę kontrolną i badawczą, formułuje wnioski.

Wymaganie szczegółowe

Komentarz

Zadanie sprawdza umiejętności związane z metodologią pracy naukowej – umiejętność formułowania problemu badawczego oraz wnioskowania.

Należy zaznaczyć że zadanie ma dość nietypową formę, przez co niektórym uczniom może sprawić trudności lub skłonić ich do opuszczenia zadania na sprawdzianie.

Aby dojść do prawidłowej odpowiedzi, uczeń  musi w pierwszej kolejności przeczytać ze zrozumieniem treść wprowadzenia i zapoznać się z wykresem. Następnie, zgodnie z poleceniem 1, powinien zastanowić się, jaki problem badawczy może znaleźć rozwiązanie w przedstawionym doświadczeniu. Na podstawie informacji zawartych w tekście można zidentyfikować czynniki mające znaczenie dla badaczy: temperaturę wody, dostęp światła, dostęp tlenu i czas rozpoczęcia metamorfozy. Spośród nich wyróżnia się czynnik ostatni, który jako jedyny nie jest zmienną kontrolowaną przez badaczy. Analizując wykres, można dojść do wniosku, że czas, w którym zaczyna się metamorfoza, jest wartością badaną przez naukowców. Z treści wstępu wiadomo, że spośród pozostałych czynników dostęp do tlenu i światła są stałe, czyli zapewne nie są przedmiotem analiz. Pozostaje zatem temperatura. Można zatem wstępnie zgadywać, że celem naukowców było zbadanie wpływu temperatury na czas, jaki jest potrzebny kijance na rozpoczęcie metamorfozy. Ten problem badawczy znajduje potwierdzenie na wykresie opisującym, jak w czasie postępuje rozwój jaj i kijanek. Prawidłową odpowiedzią w punkcie 1 jest zatem A. Odpowiedzi B i C można wykluczyć, ponieważ odnoszą się do warunków niezmiennych, odpowiedź D w ogóle nie wiąże się w żaden sposób z opisanym eksperymentem, a odpowiedź E, mimo iż związana z temperaturą, nie jest problemem badawczym (problemami badawczymi są wyłącznie punkty A i C).

Odpowiedź E jest natomiast właściwą odpowiedzią w części 2 – jest to wniosek, który można wyciągnąć z wyników przedstawionych na wykresie. Wykres pokazuje, po ilu godzinach przy trzech różnych temperaturach następuje metamorfoza. W temperaturze 29°C dzieje się to po 100 godzinach, w 20°C nieco powyżej 200 godzin, a w 15°C po przeszło 400 godzinach. Dystraktory B, C i D można w części 2 odrzucić z powodów podobnych jak w części 1. Odpowiedź A nie jest natomiast wnioskiem, lecz problemem badawczym.

Zadanie stanowi dobrą ilustrację, czym jest problem badawczy, a czym wniosek. Z tego względu najlepiej nadaje się do zastosowania na lekcji poświęconej tematyce metodologii naukowej.

Słowa kluczowe

metoda badawcza | wykres | żaba

Utwór jest chroniony prawem autorskim. Zasady i warunki korzystania z niego określa Regulamin Serwisu Bazy Dobrych Praktyk.

"Masz uwagi do treści? Uważasz, że zawiera błąd? Napisz na bnd@ibe.edu.pl

* Chcesz otrzymywać informacje o nowych zadaniach?

Zaprenumeruj newsletter na pierwszej stronie "Entuzjaści Edukacji"

* Słowa kluczowe

aberracje chromosomowe   adaptacja zwierząt   AIDS   albinizm   Alfred R. Wallace   alkohol   allel   allel dominujący   allel recesywny   aminokwasy   analiza   analiza tekstu   analiza wykresów   analiza wyników   anatomia liścia   anemia sierpowata   anoreksja   antagonizm działania   antybiotyki   argumentacja   
.