Kontrasty w Azji

Poprawna odpowiedź

A.

Wymaganie ogólne

1.2 Korzystanie z różnych źródeł informacji geograficznej. Uczeń potrafi korzystać z planów, map, fotografii, rysunków, wykresów i danych statystycznych i tekstów źródłowych oraz technologii informacyjno-komunikacyjnych w celu gromadzenia, przetwarzania i prezentowania informacji geograficznych.

Wymaganie szczegółowe

10.1. Wybrane regiony świata. Relacje: człowiek – przyroda – gospodarka. Uczeń wykazuje, na podstawie map tematycznych, że kontynent Azji jest obszarem wielkich geograficznych kontrastów.

Komentarz

Zadanie sprawdza u uczniów umiejętność odczytywania i analizowania informacji z ilustracji graficznej.  Konstrukcja zadania jest nietypowa, uczeń ma za zadanie rozpoznać zjawisko na podstawie analizy jego rozkładu przestrzennego.

Do poprawnego rozwiązania zadania niezbędna jest analiza treści mapy oraz zamieszczonej legendy. Legenda jest niepełna, brakuje jej wartości, ale jest umieszczona informacja, o tym że ciemna barwa to wysoka wartość zjawiska, a jasna – niska. Uczeń może dostrzec na mapie, że okolice równika odznaczają się wysokim natężeniem zjawiska. Drugie spostrzeżenie powinno dotyczyć obszarów zwrotnikowych. W Azji Zachodniej dominuje jasna barwa, wyjątkiem są okolice obszaru wskazanego (A), czyli wybrzeży zatoki Bengalskiej.  Azja zachodnia to zwrotnikowe obszary pustynne. Wybrzeża Zatoki Bengalskiej, mimo że również leżą w strefie zwrotnikowej, położone są w strefie cyrkulacji monsunowej, dzięki czemu mają zapewnione wysokie opady. Kolejne spostrzeżenia powinno dotyczyć występowania wysokich wartości zjawiska na wybrzeżach i niskich wartości wewnątrz kontynentu. Wszystko to świadczy o tym, że prawidłową odpowiedzią jest (A) – średnie roczne sumy opadów. Takiego wyboru dokonało 31% spośród 126 badanych uczniów 3 klasy gimnazjum.

Odpowiedź (B) - średnie temperatury roczne, wskazało jako poprawną 26,2% badanych uczniów. Uczniowie Ci mogli zasugerować się, że wysokie wartości zjawiska występują blisko równika, nie zwrócili jednak uwagi na to, że najniższe wartości występują nie tylko na północy, ale również w strefie zwrotnikowej. Zwrócenie uwagi uczniów na dwa obszary położone w tej samej strefie, a odznaczające się odmiennymi wartościami zjawiska, dodatkowo ułatwia wykluczenie tej odpowiedzi. W tej samej strefie należałoby się bowiem spodziewać zbliżonych wartości średnich temperatur rocznych.

Odpowiedź (C) - średnie ciśnienie atmosferyczne, za poprawną uznało 29,4% badanych uczniów. Rozległe obszary niskich wartości w strefie okołozwrotnikowej wykluczają tą odpowiedź. W strefie tej występuje pas wysokiego ciśnienia. Równocześnie obszar okołorównikowy odznacza się niskim ciśnieniem.

Odpowiedź (D) – długość okresu wegetacyjnego, za poprawną uznało 11,9% badanych uczniów. Okres wegetacyjny to ta część roku, w której rośliny mogą się rozwijać dzięki dostatecznej ilości wilgoci i ciepła. Niskich wartości można się zatem spodziewać na północy ukazanego obszaru (jest tak tylko częściowo) i na obszarach suchych (pełna zgodność). W okolicach Zatoki Bengalskiej okres wegetacyjny nie jest dużo dłuższy niż na przylegających obszarach na tej samej szerokości geograficznej.  Jest to zatem odpowiedź nieprawidłowa.

Całe zadanie okazało się trudne. Poprawnie rozwiązało je 31% badanych uczniów.

Słowa kluczowe