Budowa Galaktyki

Poprawna odpowiedź

1. B.,  2. C.

Wymaganie ogólne

1 Wykorzystanie wielkości fizycznych do opisu poznanych zjawisk lub rozwiązania prostych zadań obliczeniowych.

Wymaganie szczegółowe

1.11 Grawitacja i elementy astronomii. Uczeń opisuje budowę Galaktyki i miejsce Układu Słonecznego w Galaktyce

Komentarz

Prezentowane zadanie sprawdza umiejętność interpretacji informacji graficznej w oparciu o podstawową wiedzę na temat budowy Galaktyki (zwanej również Drogą Mleczną) oraz miejsca Układu Słonecznego w Galaktyce. Zadanie było rozwiązywane w trakcie badania, w którym wzięli udział uczniowie drugich klas liceum ogólnokształcącego.

 Układ Słoneczny znajduje się na peryferiach Drogi Mlecznej, a dokładniej w jednym z jej ramion spiralnych. Położenie Układu Słonecznego zostało oznaczone na obu rysunkach literą A., przy czym na lewym rysunku przedstawiono schematycznie widok Drogi Mlecznej z boku, a na prawym – z góry. Aby prawidłowo rozwiązać to zadanie wystarczyło odwołać się do podstawowej wiedzy na temat lokalizacji Układu Słonecznego, ujętej konkretnym punktem treści nauczania (1.11. Uczeń opisuje budowę Galaktyki i miejsce Układu Słonecznego w Galaktyce).  Jak się okazało, uczniowie mieli jednak problem z odpowiedzią na pytanie o położenie naszego układu planetarnego – prawidłowej odpowiedzi w pierwszej części zadania udzieliło 50% osób biorących udział w badaniu, wskazując jako miejsce Układu Słonecznego ramię Galaktyki. Wartość ta jest równa prawdopodobieństwu losowego wytypowania odpowiedzi w tej części zadania.

 W części drugiej uczniowie najczęściej typowali odpowiedź C. (39%) lub D. (44%). Pozostałe dwie odpowiedzi były wybierane znacznie rzadziej. W większości przypadków uczniowie starali się być konsekwentni w stosunku do własnego wyboru dokonanego w części pierwszej zadania. Kombinację odpowiedzi 1.B., 2.C. „Układ Słoneczny znajduje się w ramieniu Drogi Mlecznej. Został on oznaczony literą A na obu rysunkach”, będącą jednocześnie prawidłowym rozwiązaniem, wybrało 37% uczniów. Niemniej aż 42% uczniów wybrało kombinację 1.A. 2.D „Układ Słoneczny znajduje się w centrum Drogi Mlecznej. Został on oznaczony literą B na obu rysunkach”.

 Wynika z tego, że znaczna część uczniów (niemal 80%) potrafi na rysunku schematycznym odróżnić część centralną  Galaktyki od jej ramion. Najprawdopodobniej trudność zadania wcale nie polegała na konieczności zinterpretowania rysunków – wyniki uzyskane w badaniu wskazują na to, że z tą umiejętnością uczniowie radzą sobie nienajgorzej. Można przypuszczać, że problem ze wskazaniem prawidłowej lokalizacji Układu Słonecznego wynikał z niedostatecznego opanowania zagadnień związanych z budową Drogi Mlecznej, a w szczególności – ze znajomością faktu, że Układ Słoneczny leży na jej obrzeżach. Jest to o tyle niepokojące, że w badaniu uczestniczyli wyłącznie uczniowie, którzy zakończyli już pełny cykl obowiązkowego kształcenia z przedmiotu fizyka.

Słowa kluczowe