Wiązka zadań
A. Fredro "Zemsta" - zachęta do lektury
Zadania przeznaczone są dla uczniów gimnazjum. Zestaw dotyczy lektury z gwiazdką, czyli obowiązkowej dla III etapu kształcenia. Lekcja powinna być przeprowadzona ok. dwa tygodnie przed omawianiem lektury. Na początku lekcji uczniowie otrzymują gazetkę „Fredro i jego „Zemsta” – w gazetce znajdują się informacje niezbędne do wykonania zadań. Celem zadań jest zainteresowanie uczniów „Zemstą” i wprowadzenie w problematykę utworu - uczniowie mogą je wykonywać indywidualnie lub w grupach.
FREDRO I JEGO „ZEMSTA”
Aleksander Fredro „Zemsta”
AKT I, SCENA 2 (fragment)
CZEŚNIK
uderza w stół i mówi dalej
Tu mieszkamy jakby sowy;
Lecz co gorsza, że połowy
Drugiej zamku - czart dziedzicem.
Przestrach Papkina
Czy inaczej: Rejent Milczek
Słodki, cichy, z kornym licem,
Ale z diabłem, z diabłem w duszy.
PAPKIN
Jednak zgodnie, jak sąsiady...
CZEŚNIK
Jeśli nie ja mymi psoty
Nikt go stąd już nie wyruszy.
Nie ma dnia bez sprzeczki, zwady -
Lecz potrzebne i układy.
Pisać? - nie chcę do niecnoty.
Iść tam? - ślisko, mocium panie:
Mógłby otruć, zabić skrycie,
A mnie jeszcze miłe życie.
Więc dlategom wybrał ciebie -
Będziesz posłem tam w potrzebie.
PAPKIN
Za ten honor ściskam nogi...
Wielki czynisz swemu słudze,
Ale nazbyt jestem srogi -
Zamiast zgody wojnę wzbudzę,
Bo do rycerskiego dzieła
Matka w łonie mnie poczęła;
A z powicia ślub uniosłem:
Nigdy w życiu nie być posłem.
CZEŚNIK
Czym ja zechcę, Papkin będzie,
bo mnie Papkin słuchać musi.
PAPKIN
Lecz - porywczy w każdym względzie,
Jak sąsiada Papkin zdusi?
Jak mu kulą łeb przewierci,
Jak na bigos go posieka,
Któż natenczas sprawcą śmierci?
Kogóż za to kara czeka?
CZEŚNIK
Biorę wszystko na sumienie.
| Pomnik Aleksandra Fredry przywieziony ze Lwowa znajduje się obecnie na wrocławskim rynku. |
|
Aleksander Fredro |
BOHATEROWIE— MIĘDZY KSIĄŻKĄ A FILMEM...
Wacław
Czuliśmy jednak, że Wacław musi być obdarzony jakimś wyraźnym znakiem, że nie może niknąć na tle innych postaci, tych dzikusów i potworów, jakimi są Cześnik czy Rejent. (…) I wtedy Krystyna Zachwatowicz wpadła na szatański pomysł z tą fryzurą na cebulę, z tym czubem na głowie. Początkowo ten czub wydawał mi się aż nazbyt wyrazisty, była w nim jakaś dzikość, azjatyckość. Przeraziłem się tej ostrości i wtedy dostałem okulary. To zmiękczyło postać, a zarazem sugerowało, że Wacław liznął nieco ogłady w szkołach, że jest w nim pewne zagubienie, a może nawet wrażliwość, romantyczność, jakaś normalność - oczywiście, patrząc z naszego punktu widzenia.
Rafał Królikowski - odtwórca roli Wacława w filmie
Papkin
Ów komiczny Papkin to zarazem tajemnicza postać. Już jego wygląd jest cokolwiek dziwaczny („po francusku ubrany”, pisze Fredro w didaskaliach), w zasadzie nie wiemy nic pewnego o jego przeszłości, choć podejrzewać należy, iż łączą go jakieś niejasne sprawki z Cześnikiem. Wszyscy kłócący się w zamku są jednak u siebie, on jest trochę obcy.
Zdzisław Pietrasik - recenzent filmowy
Rejent
W wykonaniu Andrzeja Seweryna ta postać jest inna niż grywało się ją zwykle. Zwykle Milczek unikał wzroku swego rozmówcy, zacierał rączki, knuł, mówił cicho. Seweryn pokazał, że wszystkie te cechy są w Milczku, ale on jest równie okrutny i zawzięty jak Cześnik. Tylko skrywa to wszystko pod maską i swoim sławnym powiedzonkiem: niech się dzieje wola nieba, z nią się zawsze zgadzać trzeba.
Andrzej Wajda - reżyser
Cześnik
Cześnik Raptusiewicz – najbardziej współczesna ze wszystkich figura, bardzo polska krzyżówka poczciwości i chamstwa.
Anita Piotrowska - recenzent filmowy
Papkin Cześnik Rejent Podstolina Dyndalski Klara Wacław
|
SŁYNNE CYTATY Z „ZEMSTY” Jeśli nie chcesz mojej zguby, krrrokodyla daj mi luby (Papkin cytuje żądanie Klary) Niech się dzieje wola Nieba, / z nią się zawsze zgadzać trzeba (powiedzenie Rejenta) Mocium panie (powiedzenie Cześnika) Tych dwóch ludzi - ogień, woda (Wacław) Wprzody słońce w miejscu stanie, / Wprzody w morzu wyschnie woda, / Nim tu u nas będzie zgoda. (Cześnik) Czapkę przedam, pas zastawię, / A Cześnika stąd wykurzę. (Rejent) |
Źródła wykorzystanych materiałów:
A. Fredro, Zemsta, Wrocław 1986.
Zemsta. Omówienie lektury szkolnej + film. Biblioteka „Gazety Wyborczej”, oprac. A. Willman, Warszawa 2006.
Z. Pietrasik, Sami swoi mocium panie, „Polityka” 2002, nr 40 (2370)
Anita Piotrowska, Krrrokodyla daj mi, luby, „Tygodnik Powszechny” 2002, nr 41.
Zadanie 1
Szukanie odpowiedzi na pytania za każdym razem powinno być poprzedzone odczytaniem fragmentu „Zemsty” z podziałem na role.
Odpowiedzcie na poniższe pytania na podstawie fragmentu „Zemsty”.
a) Jak Cześnik traktuje Papkina? Jak wobec niego zachowuje się Papkin?
.......................................................................................................................................
b) Jak jest relacja między Cześnikiem i Rejentem? Kim są dla siebie?
.......................................................................................................................................
c) Dlaczego Cześnik wysyła Papkina do Rejenta? Dlaczego nie idzie sam?
.......................................................................................................................................
d) Dlaczego Papkin się opiera? O czym świadczą jego tłumaczenia?
……………………………………………………………………………………………….....
Poprawna odpowiedź
Klucz punktowania zadań
Łącznie - 8 pkt
Po 2 pkt za każdą pełną odpowiedź.
1 pkt za odpowiedź częściową, ale bez błędów rzeczowych.
0 pkt – za odpowiedź, która zawiera tylko pojedynczą informację lub podawane informacje nie mają oparcia w tekście.
Przykładowe poprawne odpowiedzi:
a) Cześnik rozkazuje Papkinowi, zastrasza go, nie liczy się z jego zdaniem, zmusza do podejmowania działań, na które Papkin nie ma ochoty. Papkin zachowuje się wobec Cześnika bardzo pokornie, nie ma odwagi wprost odmówić wykonania polecenia.
b) Cześnik i Rejent są sąsiadami, mieszkają w dwóch połowach tego samego zamku. Jest między nimi nieustanny konflikt. Cześnik przypisuje Rejentowi liczne wady, oskarża go o podstępne działania. Chce się go pozbyć.
c) Cześnik chce, by Papkin był jego posłem, jeśli trzeba będzie coś omówić z Rejentem. Uważa, że Papkin musi go słuchać. Sam boi się, że Rejent mógłby uczynić mu krzywdę.
d) Papkin boi się iść do Rejenta, jednak nie może wprost odmówić. Przedstawia dosyć absurdalne wymówki, które pokazują jego tchórzostwo oraz skłonność do samochwalstwa.
Wymaganie ogólne
1. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji. Uczeń samodzielnie dociera do informacji; rozumie komunikaty o coraz bardziej skomplikowanej organizacj i – werbalne i niewerbalne; podejmuje refleksję nad znaczeniami słów i dąży do ich dokładnego rozumienia; krytycznie ocenia zawartość komunikatów.
Wymaganie szczegółowe
1.1.2. Czytanie i słuchanie. Uczeń wyszukuje w wypowiedzi potrzebne informacje oraz cytuje odpowiednie fragmenty tekstu.
1.1.3. Czytanie i słuchanie. Uczeń porządkuje informacje w zależności od ich funkcji w przekazie.
1.1.6. Czytanie i słuchanie. Uczeń rozpoznaje wypowiedzi o charakterze emocjonalnym i perswazyjnym.
Komentarz
Zadanie dotyczy fragmentu komedii Fredry – skupia uwagę ucznia na bohaterach „Zemsty”, ich relacjach, motywach postępowania. Zadanie wymaga uważnego i wnikliwego przeczytania tekstu. Kolejne pytania ukierunkowują ucznia na zagadnienia istotne w dramacie.
Zadanie 2
Rozwiążcie krzyżówkę, korzystając ze wszystkich zamieszczonych materiałów.
1. Posłaniec Cześnika.
2. Zwierzę z Nilu – dowód miłości w „Zemście”
3. Odtwórczyni roli Klary w filmie.
4. „Zemsta” – gatunek literacki.
5. Nazwisko Rejenta.
6. Imię ukochanej Fredry.
7. Odtwórca roli Rejenta w filmie.
8. „Zemsta” – rodzaj literacki.
9. Część aktu.
10.Reżyser filmu „Zemsta”.
11. Miasto prapremiery „Zemsty”.
12. Wódz, w którego armii walczył Fredro.
13. Miejsce narodzin Fredry.
14. Jedno z określeń, którymi Cześnik „obdarzał” Rejenta
15. Jeden ogień – drugi .........
Poprawna odpowiedź
Rozwiązanie krzyżówki
Punktacja: Po 0,5 pkt. za każdą poprawną odpowiedź.
Wymaganie ogólne
1. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji. Uczeń samodzielnie dociera do informacji; rozumie komunikaty o coraz bardziej skomplikowanej organizacj i – werbalne i niewerbalne; podejmuje refleksję nad znaczeniami słów i dąży do ich dokładnego rozumienia; krytycznie ocenia zawartość komunikatów.
2. Analiza i interpretacja tekstów kultury.Uczeń doskonali sprawność analizy i interpretacji tekstów kultury; zyskuje nowe narzędzia, dzięki którym jego lektura jest coraz dojrzalsza, bardziej świadoma i samodzielna; poznaje nowe gatunki i konwencje literackie; wykorzystuje poznane pojęcie w refleksji o literaturze i wartościach; czyta teksty kultury odpowiadające charakterystycznej dla tego wieku wrażliwości – z zakresu literatury młodzieżowej i popularnej; stopniowo zaczyna poznawać dzieła klasyczne ważne dl
Wymaganie szczegółowe
1.1.2. Czytanie i słuchanie. Uczeń wyszukuje w wypowiedzi potrzebne informacje oraz cytuje odpowiednie fragmenty tekstu.
1.1.3. Czytanie i słuchanie. Uczeń porządkuje informacje w zależności od ich funkcji w przekazie.
2.2.7. Analiza. Uczeń rozpoznaje czytany utwór jako: przypowieść, pamiętnik, dziennik, komedię, dramat (gatunek), tragedię, balladę, nowelę, hymn, powieść historyczną.
Komentarz
Zadanie wymaga uważnego przeczytania wszystkich materiałów (fragment „Zemsty”, biografia Fredry, plakat filmowy, wypowiedzi aktorów grających w filmowej adaptacji utworu Aleksandra Fredry, słynne cytaty z komedii). Uczeń powinien następnie zintegrować informacje i wybrać te, które pozwolą rozwiązać krzyżówkę.
Zadanie 3
Uzupełnij tabelkę. Czego można dowiedzieć się o bohaterach na podstawie przedstawionych tekstów?
| Bohater | Informacje i domysły | Jakich zachowań można się spodziewać po bohaterze w sytuacji konfliktu? |
| Cześnik |
|
|
| Rejent | ||
| Papkin | ||
| Wacław |
Poprawna odpowiedź
Punktacja: 12 pkt za poprawnie wykonane zadanie
Po 2 pkt za bogate przedstawienie informacji i domysłów na temat każdego bohatera.
Po 1 pkt za częściowe bogate przedstawienie informacji i domysłów na temat każdego bohatera.
Po 1 pkt za logiczne przewidzenie zachowań bohatera.
Przykładowe odpowiedzi:
| Bohater | Informacje i domysły | Jakich zachowań można się spodziewać po bohaterze w sytuacji konfliktu? |
| Cześnik | Konfliktowy, zawzięty, gwałtowny, „chamski”, lubi rządzić innymi, nie liczy się z cudzymi uczuciami; „dzikus i potwór” | Prawdopodobnie będzie dążył do konfrontacji, może reagować nerwowo, doprowadzić do otwartej walki |
| Rejent | Pozornie spokojny, wycofany, cichy; konfliktowy, okrutny, zawzięty, dobrze skrywa swoje uczucia, podstępny, „dzikus i potwór” | Może przygotować jakiś podstęp, zaskoczyć przeciwnika. |
| Papkin | Zabawny, ale zagadkowy. Uzależniony od Cześnika, ma na sumieniu coś złego.; tchórzliwy, samochwała; ubiera się według mody francuskiej | Będzie unikał walki, choć Cześnik może go zmusić do niebezpiecznych zachowań. |
| Wacław | Trochę wykształcony, wrażliwy, łagodniejszy od Cześnika i Rejenta | Będzie dążył do zażegnania sporu, załagodzenia konfliktu, pogodzenia wrogów. |
Uwaga: Przedstawione przez uczniów sugestie mają wynikać z materiałów przedstawionych w zestawie. Nie muszą być całkowicie zgodne z treścią „Zemsty”. Po przeczytaniu lektury warto wrócić do tego zadania i sprawdzić, czy przewidywania uczniów sprawdziły się.
Wymaganie ogólne
2. Analiza i interpretacja tekstów kultury.Uczeń doskonali sprawność analizy i interpretacji tekstów kultury; zyskuje nowe narzędzia, dzięki którym jego lektura jest coraz dojrzalsza, bardziej świadoma i samodzielna; poznaje nowe gatunki i konwencje literackie; wykorzystuje poznane pojęcie w refleksji o literaturze i wartościach; czyta teksty kultury odpowiadające charakterystycznej dla tego wieku wrażliwości – z zakresu literatury młodzieżowej i popularnej; stopniowo zaczyna poznawać dzieła klasyczne ważne dl
Wymaganie szczegółowe
2.2.2. Analiza. Uczeń charakteryzuje postać mówiącą w utworze.
2.3.1. Interpretacja. Uczeń przedstawia propozycję odczytania konkretnego tekstu kultury i uzasadnia ją.
Komentarz
Zadanie zwraca uwagę na charaktery bohaterów – to istotna kwestia, biorąc pod uwagę, że „Zemsta” jest właśnie komedią charakterów. Uczniowie na podstawie załączonych materiałów wnioskują na temat zachowania postaci w sytuacji konfliktu – warto po przeczytaniu całej lektury skonfrontować domysły uczniów z treścią dramatu.
Utwór jest chroniony prawem autorskim. Zasady i warunki korzystania z niego określa Regulamin Serwisu Bazy Dobrych Praktyk.
"Masz uwagi do treści? Uważasz, że zawiera błąd? Napisz na bnd@ibe.edu.pl
