Dwie wyprawy w wierszu Aliny Biernackiej "Zdobycie Annapurny"

Poprawna odpowiedź

Np.

Niebezpieczeństwa związane z himalaizmem: np. upadek, wycieńczenie, zamarznięcie, śmierć, zasypanie przez lawinę

Cechy himalaistów: np. pasja, sprawność fizyczna i fizyczna, odwaga, wytrwałość, odporność na ból i zmęczenie, odpowiedzialność za siebie i innych, solidarność, umiejętność wycofania się w porę

Wymaganie ogólne

1. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji. Uczeń rozwija sprawność uważnego słuchania, czytania głośnego i cichego oraz umiejętność rozumienia znaczeń dosłownych i prostych znaczeń przenośnych zdobywa świadomość języka jako wartościowego i wielofunkcyjnego narzędzia komunikacji, rozwija umiejętność poszukiwania interesujących go wiadomości, a także ich porządkowania oraz poznawania dzieł sztuki uczy się rozpoznawać różne teksty kultury, w tym użytkowe oraz stosować odpowiednie sposoby ich odbioru.
3. Tworzenie wypowiedzi. Uczeń rozwija umiejętność wypowiadania się w mowie i w piśmie na tematy poruszane na zajęciach, związane z poznawanymi tekstami kultury i własnymi zainteresowaniami dba o poprawność wypowiedzi własnych, a ich formę kształtuje odpowiednio do celu wypowiedzi wykorzystując posiadane umiejętności, rozwija swoją wiedzę o języku.

Wymaganie szczegółowe

1.2.1 Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji. Samokształcenie i docieranie do informacji. Uczeń korzysta z informacji zawartych w encyklopedii, słowniku ortograficznym, słowniku języka polskiego (małym lub pod ręcznym), słowniku wyrazów bliskoznacznych.
3.1.8 Tworzenie wypowiedzi. Mówienie i pisanie. Uczeń uczestnicząc w rozmowie, słucha z uwagą wypowiedzi innych, mówi na temat prezentuje własne zdanie i uzasadnia je

Komentarz

Część wstępna - przeprowadzana, zanim uczniowie otrzymają tekst wiersza
Ta część lekcji powinna zaangażować uczniów emocjonalnie w lekcję, przybliżyć im świat, do którego odwołuje się wiersz. Bo choć działalność himalaistów, wbrew tytułowi, nie jest myślą przewodnią wiersza, zrozumienie jego przesłania wymaga pewnej wiedzy o himalaizmie. Na pytanie o spodziewaną tematykę wiersza uczniowie prawdopodobnie odpowiedzą nietrafnie -warto je jednak zadać, by uzyskać moment zaskoczenia w lekturze wiersza

Słowa kluczowe

Poprawna odpowiedź

Uczniowie zapewne zauważą, że choć w utworze jest mowa o wyprawie himalaistów, nie ona jest jednak najważniejsza. Mogą pojawić się głosy, że jest to wiersz o fascynacji himalaizmem, o czytaniu książki. Mogą też pojawić się odpowiedzi, które później zostaną podważone przy uważnej analizie tekstu.

Wymaganie ogólne

1. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji. Uczeń rozwija sprawność uważnego słuchania, czytania głośnego i cichego oraz umiejętność rozumienia znaczeń dosłownych i prostych znaczeń przenośnych zdobywa świadomość języka jako wartościowego i wielofunkcyjnego narzędzia komunikacji, rozwija umiejętność poszukiwania interesujących go wiadomości, a także ich porządkowania oraz poznawania dzieł sztuki uczy się rozpoznawać różne teksty kultury, w tym użytkowe oraz stosować odpowiednie sposoby ich odbioru.
2. Analiza i interpretacja tekstów kultury. Uczeń poznaje teksty kultury odpowiednie dla stopnia rozwoju emocjonalnego i intelektualnego rozpoznaje ich konwencje gatunkowe uczy się je odbierać świadomie i refleksyjnie kształtuje świadomość istnienia w tekście znaczeń ukrytych rozwija zainteresowania różnymi dziedzinami kultury poznaje specyfikę literackich i pozaliterackich sposobów wypowiedzi artystycznej w kontakcie z dziełami kultury kształtuje hierarchię wartości, swoją wrażliwość, gust estetyczny, poczucie własnej tożsamości i postawę patriotyczną

Wymaganie szczegółowe

1.1.2 Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji. Czytanie i słuchanie. Uczeń określa temat i główną myśl tekstu
2.1.1 Analiza i interpretacja tekstów kultury. Wstępne rozpoznanie. Uczeń nazywa swoje reakcje czytelnicze (np. wrażenia, emocje)

Komentarz

Uczniowie dzielą się swoimi wrażeniami, stawiają wstępne hipotezy interpretacyjne. Na tym etapie nie odrzucamy żadnych odczytań wiersza - podkreślamy, że każdy pomysł interpretacyjny sprawdzić trzeba przy dalszej analizie utworu.

Słowa kluczowe

Poprawna odpowiedź

Kursywa jest cytatem (a raczej relacją) z książki, którą czyta bohaterka. To bardzo dramatyczny początek wiersza, wprowadza emocje, przywołuje szczególnie niebezpieczny moment wyprawy himalaistów. Rodzi się napięcie między kursywą a "zwykłą" czcionką, która odnosi się do sytuacji, w której znajduje się czytelniczka książki. Krótkie zdania i równoważniki podkreślają napięcie, dramatyzm położenia himalaistów (i przejęcie czytelniczki ich przeżyciami). Dopiero ostatnie zdanie kursywą jest złożone, bo mówi o chwili, gdy himalaiści są bezpieczni.

Wymaganie ogólne

1. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji. Uczeń rozwija sprawność uważnego słuchania, czytania głośnego i cichego oraz umiejętność rozumienia znaczeń dosłownych i prostych znaczeń przenośnych zdobywa świadomość języka jako wartościowego i wielofunkcyjnego narzędzia komunikacji, rozwija umiejętność poszukiwania interesujących go wiadomości, a także ich porządkowania oraz poznawania dzieł sztuki uczy się rozpoznawać różne teksty kultury, w tym użytkowe oraz stosować odpowiednie sposoby ich odbioru.

Wymaganie szczegółowe

1.1.10 Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji. Czytanie i słuchanie. Uczeń dostrzega relacje między częściami składowymi wypowiedzi (tytuł, wstęp, rozwinięcie, zakończenie, akapity).
1.3.2 Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji. Świadomość językowa. Uczeń rozpoznaje w tekście zdania pojedyncze nierozwinięte i rozwinięte, pojedyncze i złożone (współrzędnie i podrzędnie), równoważniki zdań – i rozumie ich funkcje

Komentarz

Uczniowie powinni zwrócić uwagę na emocjonalny charakter tej części wiersza, który z jednej strony odnosi się do dramatyzmu książki, a z drugiej do emocji bohaterki wiersza. Warto przyjrzeć się funkcji składniowych środków wyrazu.

Słowa kluczowe

Poprawna odpowiedź

Np.

Sytuacja, w której znajduje się czytelniczka:
czyta prawdopodobnie w domu, blisko szkoły, czytanie przerywa jej konieczność odebrania dziecka ze szkoły

Jakie uczucia książka wzbudza w bohaterce?
• podziw
• zachwyt
• zazdrość
• empatia
• fascynacja
• niemożność oderwania się
• żal, że nie wzięła udziału w wyprawie

Jaka jest książka czytana przez bohaterkę?
 dramatyczna
 trzyma w napięciu
 może być oparta na faktach
 daleka od zwykłej codzienności
 zawiera pochwałę wartości, takich jak przyjaźń, wytrwałość, gotowość do realizowania swoich pasji

Wymaganie ogólne

1. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji. Uczeń rozwija sprawność uważnego słuchania, czytania głośnego i cichego oraz umiejętność rozumienia znaczeń dosłownych i prostych znaczeń przenośnych zdobywa świadomość języka jako wartościowego i wielofunkcyjnego narzędzia komunikacji, rozwija umiejętność poszukiwania interesujących go wiadomości, a także ich porządkowania oraz poznawania dzieł sztuki uczy się rozpoznawać różne teksty kultury, w tym użytkowe oraz stosować odpowiednie sposoby ich odbioru.
2. Analiza i interpretacja tekstów kultury. Uczeń poznaje teksty kultury odpowiednie dla stopnia rozwoju emocjonalnego i intelektualnego rozpoznaje ich konwencje gatunkowe uczy się je odbierać świadomie i refleksyjnie kształtuje świadomość istnienia w tekście znaczeń ukrytych rozwija zainteresowania różnymi dziedzinami kultury poznaje specyfikę literackich i pozaliterackich sposobów wypowiedzi artystycznej w kontakcie z dziełami kultury kształtuje hierarchię wartości, swoją wrażliwość, gust estetyczny, poczucie własnej tożsamości i postawę patriotyczną

Wymaganie szczegółowe

1.1.7 Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji. Czytanie i słuchanie. Uczeń wyszukuje w tekście informacje wyrażone wprost i pośrednio (ukryte)
1.1.9 Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji. Czytanie i słuchanie. Uczeń wyciąga wnioski wynikające z przesłanek zawartych w tekście (w tym rozpoznaje w nim prawdę lub fałsz)
2.3.1 Interpretacja. Uczeń odbiera teksty kultury na poziomie dosłownym i przenośnym

Komentarz

Wypełnianie diagramu skłoni uczniów do uważnej analizy wiersza i pozwali obalić lub uprawdopodobnić wstępne hipotezy interpretacyjne. Uzupełnienie niektórych punktów wymaga również uważnej analizy językowej (zapewne uwagę uczniów zwróci oksymoron "dobre cierpienia"). Uczniowie mogą to zadanie wykonać w grupach - potem odpowiedzi grup zostaną ze sobą skonfrontowane. 

Słowa kluczowe

Poprawna odpowiedź

Wymaganie ogólne

2. Analiza i interpretacja tekstów kultury. Uczeń poznaje teksty kultury odpowiednie dla stopnia rozwoju emocjonalnego i intelektualnego rozpoznaje ich konwencje gatunkowe uczy się je odbierać świadomie i refleksyjnie kształtuje świadomość istnienia w tekście znaczeń ukrytych rozwija zainteresowania różnymi dziedzinami kultury poznaje specyfikę literackich i pozaliterackich sposobów wypowiedzi artystycznej w kontakcie z dziełami kultury kształtuje hierarchię wartości, swoją wrażliwość, gust estetyczny, poczucie własnej tożsamości i postawę patriotyczną

Wymaganie szczegółowe

2.2.4 Analiza. Uczeń rozpoznaje w tekście literackim: porównanie, przenośnię, epitet, wyraz dźwiękonaśladowczy i objaśnia ich role
2.3.1 Interpretacja. Uczeń odbiera teksty kultury na poziomie dosłownym i przenośnym

Komentarz

Dochodzimy do bardzo istotnego momentu w odczytaniu wiersza. Analiza przenośni uświadamia czytelnikowi, jak bardzo
w wierszu przenikają się dwa światy: realny i fikcyjny. Skłania do refleksji nad uczuciami bohaterki wiersza.

Słowa kluczowe

Poprawna odpowiedź

Trudno tutaj o jednoznaczną odpowiedź. Sugestie uczniów mogą być różne. Np.
- wrażliwa na literaturę,
- skłonna do marzeń,
- egzaltowana,
- niezbyt dobrze radzi sobie z rzeczywistością,
- postrzega rzeczywistość jako ubogą lub wrogą

Wymaganie ogólne

2. Analiza i interpretacja tekstów kultury. Uczeń poznaje teksty kultury odpowiednie dla stopnia rozwoju emocjonalnego i intelektualnego rozpoznaje ich konwencje gatunkowe uczy się je odbierać świadomie i refleksyjnie kształtuje świadomość istnienia w tekście znaczeń ukrytych rozwija zainteresowania różnymi dziedzinami kultury poznaje specyfikę literackich i pozaliterackich sposobów wypowiedzi artystycznej w kontakcie z dziełami kultury kształtuje hierarchię wartości, swoją wrażliwość, gust estetyczny, poczucie własnej tożsamości i postawę patriotyczną

Wymaganie szczegółowe

2.1.3 Analiza i interpretacja tekstów kultury. Wstępne rozpoznanie. Uczeń wyraża swój stosunek do postaci.
2.2.10 Analiza. Uczeń charakteryzuje i ocenia bohaterów

Komentarz

W rozmowie z uczniami warto podkreślić, że często interpretacja wiersza nie jest jednoznaczna. Odczytanie zależy także m. in. od nastawienia czytelnika. 

Słowa kluczowe

Poprawna odpowiedź

Np.
- wzbogaca jej życie
- siłę, by radzić sobie z realnym życiem
- nadzieję na możliwość przetrwania w codzienności ("Zdobywam tylko pewność, że nie wszystko przegrane")
- jest ucieczką od realności
- sposobem na nudę

Wymaganie ogólne

2. Analiza i interpretacja tekstów kultury. Uczeń poznaje teksty kultury odpowiednie dla stopnia rozwoju emocjonalnego i intelektualnego rozpoznaje ich konwencje gatunkowe uczy się je odbierać świadomie i refleksyjnie kształtuje świadomość istnienia w tekście znaczeń ukrytych rozwija zainteresowania różnymi dziedzinami kultury poznaje specyfikę literackich i pozaliterackich sposobów wypowiedzi artystycznej w kontakcie z dziełami kultury kształtuje hierarchię wartości, swoją wrażliwość, gust estetyczny, poczucie własnej tożsamości i postawę patriotyczną

Wymaganie szczegółowe

2.1.3 Analiza i interpretacja tekstów kultury. Wstępne rozpoznanie. Uczeń wyraża swój stosunek do postaci.
2.2.10 Analiza. Uczeń charakteryzuje i ocenia bohaterów

Komentarz

Odpowiedź w dużym stopniu zależy od odpowiedzi na poprzednie pytanie. 

Słowa kluczowe

Poprawna odpowiedź

Np.

Zamknęłam książkę.
Czuję jak wokół unosi się zapach kwiatów.
Rozprostowuję mięśnie nóg
Niepewnie jak Colin stawiam pierwsze kroki
I myślę
jak znaleźć klucz
do tajemniczego ogrodu

Zamknąłem książkę. Wreszcie czuję się wolny. W moim świecie nie ma żadnych goblinów. Nie zaskoczy mnie wrzask warga, gdy włączę komputer.

Wymaganie ogólne

2. Analiza i interpretacja tekstów kultury. Uczeń poznaje teksty kultury odpowiednie dla stopnia rozwoju emocjonalnego i intelektualnego rozpoznaje ich konwencje gatunkowe uczy się je odbierać świadomie i refleksyjnie kształtuje świadomość istnienia w tekście znaczeń ukrytych rozwija zainteresowania różnymi dziedzinami kultury poznaje specyfikę literackich i pozaliterackich sposobów wypowiedzi artystycznej w kontakcie z dziełami kultury kształtuje hierarchię wartości, swoją wrażliwość, gust estetyczny, poczucie własnej tożsamości i postawę patriotyczną
3. Tworzenie wypowiedzi. Uczeń rozwija umiejętność wypowiadania się w mowie i w piśmie na tematy poruszane na zajęciach, związane z poznawanymi tekstami kultury i własnymi zainteresowaniami dba o poprawność wypowiedzi własnych, a ich formę kształtuje odpowiednio do celu wypowiedzi wykorzystując posiadane umiejętności, rozwija swoją wiedzę o języku.

Wymaganie szczegółowe

2.1.2 Analiza i interpretacja tekstów kultury. Wstępne rozpoznanie. Uczeń konfrontuje sytuację bohaterów z własnymi doświadczeniami
3.1.1 Tworzenie wypowiedzi. Mówienie i pisanie. Uczeń tworzy spójne teksty na tematy poruszane na zajęciach – związane z otaczającą rzeczywistością i poznanymi tekstami kultury

Komentarz

Wrażenia nie muszą być pozytywne, nie musi dominować zachwyt. Powinno jednak pojawić się do odniesienie do tematyki książki.

Słowa kluczowe