Wiązka zadań
Syriusz
Zadanie
Syriusz (Slædepatruljen Sirius) to jedyna na świecie wojskowa jednostka patrolowa przemieszczająca się na psich zaprzęgach.
Oto fragmenty z opisu pracy patroli:
1. „Ciemno i zimno.(…). Średnia temperatura wynosi minus 31°C, w dodatku wieje porywisty wiatr. W połowie października, gdy morze już zamarzło, podróż najlepiej odbywać w niewielkim oddaleniu od brzegu.”
2. „Od ponad 60 lat członkowie Syriusza patrolują (…) cały ten obszar oraz poszarpaną linię brzegową (…), dając świadectwo duńskiego panowania zgodnie z międzynarodowymi traktatami. Mają wspomagać ekspedycje naukowe i sportowe na obszarze największego na świecie parku narodowego, stanowiącego dom dla wielkich stad wołów piżmowych i setek niedźwiedzi polarnych.”
Źródło: National Geographic, Nr 2 (149) luty 2012; „Biały patrol” M. Finkel, S. 70-83.
Której krainy mogą dotyczyć te opisy? Zaznacz skreślając znak `square` .
`square` A. Oba tylko Antarktyki.
`square` B. Oba tylko Arktyki.
`square` C. Oba zarówno Arktyki, jak i Antarktyki.
`square` D. Opis 1 Arktyki, opis 2 Antarktyki.
`square` E. Opis 1 Antarktyki, opis 2 Arktyki.
Poprawna odpowiedź
B
Wymaganie ogólne
1.2 Korzystanie z różnych źródeł informacji geograficznej. Uczeń potrafi korzystać z planów, map, fotografii, rysunków, wykresów i danych statystycznych i tekstów źródłowych oraz technologii informacyjno-komunikacyjnych w celu gromadzenia, przetwarzania i prezentowania informacji geograficznych.
2.1 Identyfikowanie związków i zależności oraz wyjaśnianie zjawisk i procesów. Uczeń posługuje się podstawowym słownictwem geograficznym w toku opisywania oraz wyjaśniania zjawisk i procesów zachodzących w środowisku geograficznym.
Wymaganie szczegółowe
10.15. Wybrane regiony świata. Relacje: człowiek – przyroda – gospodarka. Uczeń przedstawia cechy położenia i środowiska geograficznego Antarktyki i Arktyki.
Komentarz
Zadanie ma intrygujący wstęp, dzięki czemu przykuwa uwagę ucznia (niemal wszyscy spośród 263 badanych uczniów III klasy gimnazjum próbowali je rozwiązać). Sprawdza, czy uczeń potrafi odszukać w tekście źródłowym kluczowe informacje potrzebne do udzielenia odpowiedzi. Żeby rozwiązać zadanie, uczeń musi znać podstawowe cechy środowiska przyrodniczego Arktyki i Antarktyki, ich położenie na kuli ziemskiej (na których półkulach leżą) i rozumieć tego konsekwencje oraz przypisać odpowiednią półkulę do każdego z fragmentów tekstu źródłowego. W rozwiązaniu zadania pomocne są informacje dotyczące gospodarki i środowiska przyrodniczego Grenlandii. Jednak samo rozpoznanie regionu nie pozwala rozwiązać zadania, pomaga jedynie wyeliminować odpowiedź A.
Fragment 1. zawiera skrótową charakterystykę klimatu opisywanego miejsca (strefa klimatów okołobiegunowych). Kluczowa informacja dotyczy pory roku, w której morze już zamarza. Przejście od pory cieplejszej do chłodniejszej przypada na październik (kalendarzowa jesień) i jest to przesłanka do stwierdzenia, że region znajduje się na półkuli północnej.
Fragment 2. zawiera lakoniczny opis grenlandzkich relacji: człowiek – przyroda – gospodarka, w tym trzy kluczowe informacje: o przynależności terytorialnej obszaru (Dania), o charakterystycznym największym parku narodowym na świecie, o przedstawicielach miejscowej fauny (niedźwiedzie polarne i woły piżmowe). Dwie pierwsze informacje wskazują na Grenlandię i pośrednio na półkulę północną. Informacja o zwierzętach także sugeruje tę półkulę.
Żeby wskazać właściwą półkulę w pierwszym fragmencie tekstu, uczeń musi rozumieć lub wiedzieć, że proces zamarzania morza w obszarach okołobiegunowych przypada na okres kalendarzowej jesieni tylko na półkuli północnej. Pozwala to wskazać Arktykę. W drugim fragmencie w tym celu musi rozpoznać Grenlandię lub wyeliminować półkulę południową (Antarktykę), ponieważ nie żyją tam np. niedźwiedzie polarne. Jeśli uczeń potrafi zastosować proste zasady logiki, to dzięki rozpoznaniu w obu przypadkach Arktyki będzie mógł wskazać właściwą odpowiedź.
Tylko 16% badanych rozwiązało to zadanie poprawnie, podobne wyniki uzyskiwała większość uczniów. Jedynie uczniowie najlepsi nieco częściej (40%) udzielali odpowiedzi poprawnych (wszystkich uczniów biorących udział w badaniu podzielono w zależności od uzyskanego w całym teście wyniku na pięć grup o równej liczebności). Wskazuje to na brak wystarczających umiejętności do rozwiązania zadania.
Najrzadziej (8%) wybierano błędną odpowiedź pierwszą (A). Powodem rezygnacji z niej (wyeliminowania Antarktyki) jest prawdopodobnie rozpoznanie Grenlandii lub to, że opisywana działalność człowieka dotyczy Arktyki. Najczęściej (32%) wskazywano błędną odpowiedź czwartą (D).
Rozwiązanie zadania sprawiało duże problemy wszystkim badanym, także uczniom najlepszym. Prawdopodobnie główną trudnością w tym zadaniu było mylenie pojęć (np. Arktyka i Antarktyka) i niepełna wiedza lub niewłaściwe rozumienie zjawisk. Aż 57% badanych uczniów wskazało, że drugi fragment tekstu może dotyczyć Antarktyki. Żeby uniknąć takiego wyboru, wystarczy wiedzieć, że niedźwiedzie polarne nie występują na półkuli południowej. Jest to często spotykane błędne wyobrażenie. Zadanie zalecane jest do pracy na lekcji połączonej z analizą wyników i jednoczesnym zwróceniem uwagi na naturę popełnianych błędów.
Konstrukcja zadania może utrudniać jego rozwiązanie osobom mającym problemy z logicznym rozumowaniem. Warto rozważyć zapytanie o każdy z fragmentów tekstu źródłowego osobno.
Utwór jest chroniony prawem autorskim. Zasady i warunki korzystania z niego określa Regulamin Serwisu Bazy Dobrych Praktyk.
"Masz uwagi do treści? Uważasz, że zawiera błąd? Napisz na bnd@ibe.edu.pl
