Australia – sieć drogowa i kolejowa

Poprawna odpowiedź

1 – prawda, 2 – fałsz, 3 - fałsz

Wymaganie ogólne

1.1 Korzystanie z różnych źródeł informacji geograficznej. Uczeń dokonuje obserwacji i pomiarów w terenie.
1.2 Korzystanie z różnych źródeł informacji geograficznej. Uczeń potrafi korzystać z planów, map, fotografii, rysunków, wykresów i danych statystycznych i tekstów źródłowych oraz technologii informacyjno-komunikacyjnych w celu gromadzenia, przetwarzania i prezentowania informacji geograficznych.

Wymaganie szczegółowe

10.4. Wybrane regiony świata. Relacje: człowiek – przyroda – gospodarka. Uczeń wykazuje znaczenie czynników społeczno-kulturowych w tworzeniu nowoczesnej gospodarki Japonii na tle niekorzystnych cech środowiska przyrodniczego.

Komentarz

W zadaniu sprawdzana jest umiejętność analizy map i wnioskowania na ich podstawie. Na pierwszej mapie zaprezentowana została sieć głównych dróg i tras kolejowych w Australii wraz z zaznaczeniem największych miast tego kraju. Na drugiej mapie przedstawiono klimat Australii – strefy klimatyczne i  typy klimatu, które występują na tym kontynencie według klasyfikacji Okołowicza.

W pierwszej części zadania uczeń ma określić, czy „gęstsza sieć dróg kołowych i kolejowych rozwinęła się na obszarach o łagodniejszych typach klimatów, sprzyjających osiedlaniu się ludzi”. Aby ocenić, czy dane stwierdzenie jest prawdziwe, , należy dokonać analizy dostępnych map. Po pierwsze, uczeń powinien sprawdzić, przez jakie części Australii przebiegają główne szlaki drogowe i kolejowe. Warto je wypisać, są to:

• wschodnia część Australii, ze szczególnym uwzględnieniem wybrzeży,
• wybrzeża zachodnie i południowe kraju.

Następnie uczeń powinien przyjrzeć się mapie dotyczącej klimatu Australii i sprawdzić, w których strefach klimatycznych i jakich typach klimatu znajdują się wyżej wspomniane obszary. Informacje na ten temat zostały zamieszczone w poniższej tabeli:

Można zauważyć, że główne szlaki komunikacyjne Australii przebiegają w obrębie wilgotnych, pośrednich i morskich typów klimatów, a więc klimatów łagodniejszych, o mniejszych amplitudach temperatury oraz większych opadach. Są to warunki sprzyjające rozwojowi osadnictwa. Zatem pierwsze stwierdzenie jest prawdziwe. W ten sposób odpowiedziało 92% gimnazjalistów, którzy rozwiązywali to zadanie.

W dalszej części zadania uczeń ma wskazać, czy „tory transkontynentalnej linii kolejowej z Adelaide do Darwin na znacznym odcinku narażone są na wysokie opady”. Aby zweryfikować to stwierdzenie uczeń powinien:

• odnaleźć na mapie komunikacyjnej Australii miasta Adalaidę i Darwin – oba miasta znajdują się na wybrzeżu: pierwsze na południu, a drugie na północy kraju;
• przeanalizować przebieg linii kolejowej łączącej dwa wyżej wymienione miasta – linia kolejowa przebiega niemal południkowo, przecinając cały kontynent;
• sprawdzić na mapie klimatycznej, jakie strefy i typy klimatu przecina omawiana trasa kolejowa – patrząc od południa są to: klimat podzwrotnikowy kontynentalny -> klimat zwrotnikowy suchy i wybitnie suchy -> klimat podrównikowy suchy -> klimat podrównikowy wilgotny;
• ocenić, czy w wymienionych powyżej klimatach opady są wysokie, czy niskie – w większości wyżej wspomniane tereny to obszary o małych, wręcz skąpych opadach deszczu.

Po przeprowadzeniu analizy uczeń zauważy, że tory transkontynentalnej  linii kolejowej z Adelaide do Darwin w znaczącej części nie są narażone na opady. W ten sposób odpowiedziało 76% uczniów.

W ostatniej części zadania uczeń ma wskazać czy „sieć dróg kołowych i kolejowych Australii rozwinęła się niezależnie od warunków przyrodniczych”. Stwierdzenie to poprawnie jako fałszywe określiło 72% uczniów. Podpowiedzią do tej części zadania jest tekst wprowadzający umieszczony nad mapami, w którym zaznaczono, że „w Australii sieć dróg kołowych i kolejowych nie jest gęsta, ponieważ panują tam trudne warunki klimatyczne”. Tym samym możemy powiedzieć, że warunki klimatyczne mają wpływ na gęstość sieci drogowej i kolejowej w Australii.

Całe zadanie zostało poprawnie rozwiązane przez 57% uczniów. Jest to zadanie, które warto wykorzystać podczas lekcji w trakcie omawiania zagadnień związanych ze środowiskiem przyrodniczym i gospodarką Australii. Dodatkowo warto pokazać uczniom klimatogramy omawianych stref klimatycznych.

Słowa kluczowe