Wiązka zadań
Latarnia na Faros
Tekst, do którego odwołują się zadania, został zaczerpnięty z popularnonaukowej strony internetowej, a więc stanowi materiał, z którym uczniowie mogą się często spotykać w życiu codziennym. Jego atrakcyjność polega na tym, że w przystępny sposób opowiada interesującą historię. Zadania oparte na tym źródle stanowią przykład, w jaki sposób tematyka, która nie jest wprost wzmiankowana w podstawie programowej może być wykorzystywana do kształtowania umiejętności zawartych w podstawie ogólnej. Cała wiązka bazuje na umiejętnościach wymaganych i ćwiczonych na poziomie szkoły podstawowej. Dlatego zasadne jest wykorzystanie jej na początkowych lekcjach w pierwszej klasie gimnazjum.
Latarnia na wyspie Faros w porcie Aleksandrii powstała w III w. p.n.e. Starożytnym obyczajem na samej latarni pojawił się napis głoszący chwałę fundatora — władcy Egiptu. Jednak Sastratos, kierujący budową bardzo chciał zostać w pamięci potomnych i wpadł na iście genialny pomysł. Otóż same mury latarni zostały pokryte grubą warstwą tynku, na którym został umieszczony klasyczny napis wychwalający króla. Jednakże kiedy upłynęły lata, tynk z pochwałą władcy opadł. Pojawił się pod nim mur, na którym wyryto słowa: „Sastratos, syn Deksifanesa z Knidos, poleca wszystkich żeglarzy opiece bogów”. Mijające wieki nie oszczędzały nadmorskiej latarni. Dzieła zniszczenia dopełniło trzęsienie ziemi z roku 1326.
Na podstawie: D. Lipiec, Cud drugi. Latania na Pharos, za: http://7cudow.histmag.org/?id=1242
Zadanie 1
A. fundatorze latarni.
B. budowniczym latarni.
C. wyjątkowej konstrukcji latarni.
D. okolicznościach powstania latarni.
Poprawna odpowiedź
B
Wymaganie ogólne
2.1 Analiza i interpretacja historyczna. Uczeń wyszukuje oraz porównuje informacje pozyskane z różnych źródeł i formułuje wnioski.
2.3 Analiza i interpretacja historyczna. Uczeń wyjaśnia związki przyczynowo-skutkowe analizowanych wydarzeń, zjawisk i procesów historycznych.
Wymaganie szczegółowe
6.1 Dziedzictwo antyku. Uczeń charakteryzuje najważniejsze osiągnięcia kultury materialnej i duchowej antycznego świata w różnych dziedzinach: filozofii, nauce, architekturze, sztuce, literaturze.
Komentarz
Zadanie pierwsze wymaga od ucznia przeczytania tekstu ze zrozumieniem oraz rozpoznania motywu postępowania bohatera tekstu. Jego zrozumienie opiera się na myśleniu przyczynowo-skutkowym. Może ono sprawić trudność uczniom mającym kłopoty z przynajmniej jedną z tych umiejętności. Wszystkie potrzebne do rozwiązania tego zadania informacje znajdują się w tekście. W wyborze poprawnej odpowiedzi pomoże rozumienie terminu fundator, choć nie jest to niezbędne.
Zadanie 2
A. Ok. 300 lat.
B. Ok. 1000 lat.
C. Ok. 1300 lat.
D. Ok. 1600 lat.
Poprawna odpowiedź
D
Wymaganie ogólne
1.1 Chronologia historyczna. Uczeń sytuuje wydarzenia, zjawiska i procesy historyczne w czasie oraz porządkuje je i ustala związki poprzedzania, równoczesności i następstwa.
2.1 Analiza i interpretacja historyczna. Uczeń wyszukuje oraz porównuje informacje pozyskane z różnych źródeł i formułuje wnioski.
Wymaganie szczegółowe
6.1 Dziedzictwo antyku. Uczeń charakteryzuje najważniejsze osiągnięcia kultury materialnej i duchowej antycznego świata w różnych dziedzinach: filozofii, nauce, architekturze, sztuce, literaturze.
Komentarz
Zadanie drugie sprawdza umiejętności z zakresu chronologii. Jego prawidłowe wykonanie wymaga od ucznia odnalezienia w tekście informacji na temat czasu powstania latarni na Faros oraz roku jej zniszczenia. Następnie uczeń powinien określić, w jakich latach wzniesiono budowlę i wykonać prostą kalkulację matematyczną (dodawanie). By otrzymać prawidłowy wynik uczeń musi uwzględnić fakt, że jedno wydarzenie miało miejsce przed Chrystusem, a drugie po Chrystusie. Wybór błędnej odpowiedzi B może być skutkiem braku tej świadomości. Wskazanie opcji A lub C świadczy, że uczeń nie zrozumiał tekstu.
W zadaniu tym sprawdzane są umiejętności kształcone w szkole podstawowej, ale niezbędne w całym cyklu edukacyjnym.
Zadanie 3
A. I
B. II
C. III.
D. IV
Poprawna odpowiedź
B
Wymaganie ogólne
2.1 Analiza i interpretacja historyczna. Uczeń wyszukuje oraz porównuje informacje pozyskane z różnych źródeł i formułuje wnioski.
Wymaganie szczegółowe
6.1 Dziedzictwo antyku. Uczeń charakteryzuje najważniejsze osiągnięcia kultury materialnej i duchowej antycznego świata w różnych dziedzinach: filozofii, nauce, architekturze, sztuce, literaturze.
Komentarz
Informacja o położeniu latarni w Egipcie zawarta jest w tekście. Uczeń musi ją odnaleźć, a następnie wskazać na mapie ten obszar. Wyboru odpowiedzi A dokona uczeń, który lokalizuje poprawnie Egipt, ale przeczyta tekst bez zrozumienia (zaznaczając miejsce w głębi lądu - gdzie raczej nie stawia się latarni morskich). Wybór odpowiedzi C wskazuje, że uczeń nie lokalizuje Egiptu oraz nie zrozumiał tekstu (wskazał miejscowość nie położoną nad morzem poza Egiptem). Natomiast odpowiedź D wybierana jest przez uczniów, którzy dobrze zrozumieli tekst i potrafią czytać mapę (skoro wskazali lokalizację obiektu na wyspie), ale nie potrafią wskazać na niej Egiptu. Oprócz tego wybór nieprawidłowej odpowiedzi może świadczyć o nieumiejętności pracy z mapą.
Zadanie 4
Spośród poniżej podanych wydarzeń, wybierz chronologicznie pierwsze i ostatnie.
| wydarzenie chronologicznie pierwsze | A. | B. | C. | D. |
| wydarzenie chronologicznie ostatnie | A. | B. | C. | D. |
A. wykonanie napisu na cześć władcy Egiptu
B. wykonanie napisu Sastratosa
C. pokrycie budowli tynkiem
D. opadnięcie tynku
Poprawna odpowiedź
pierwsze: B
ostatnie: D
Wymaganie ogólne
1.1 Chronologia historyczna. Uczeń sytuuje wydarzenia, zjawiska i procesy historyczne w czasie oraz porządkuje je i ustala związki poprzedzania, równoczesności i następstwa.
2.1 Analiza i interpretacja historyczna. Uczeń wyszukuje oraz porównuje informacje pozyskane z różnych źródeł i formułuje wnioski.
Wymaganie szczegółowe
2.1 Cywilizacje Bliskiego Wschodu. Uczeń lokalizuje w czasie i przestrzeni cywilizacje starożytnej Mezopotamii i Egiptu.
Komentarz
Ostatnie zadanie wymaga od ucznia ustalenia prawidłowej kolejności wydarzeń przedstawionych w tekście. Do jego poprawnego wykonania nie są potrzebne żadne wiadomości spoza materiału źródłowego - konieczna jest natomiast pewna refleksja nad związkami poprzedzania i następstwa wymienionych działań i zjawisk. Uczniowie muszą zatem zrozumieć, że napis Sastratosa musiał zostać wykonany zanim latarnię pokryto tynkiem, natomiast inskrypcję ku czci władcy umieszczono na budowli w dalszej kolejności. Przeprowadzenie takiej analizy stanowi na ogół dla uczniów duże wyzwanie, jako że są oni przyzwyczajeni do podawania wydarzeń w kolejności chronologicznej. Podobne ćwiczenia warto zatem prowadzić z uczniami regularnie również w oparciu o tekst z podręcznika, tak aby mieć pewność, że uczniowie poprawnie porządkują w czasie przedstawiane w nim wydarzenia.
Utwór jest chroniony prawem autorskim. Zasady i warunki korzystania z niego określa Regulamin Serwisu Bazy Dobrych Praktyk.
"Masz uwagi do treści? Uważasz, że zawiera błąd? Napisz na bnd@ibe.edu.pl
