Wiązka zadań
Dragon volant - nauka na dworze Władysława IV
Okres panowania Wazów kojarzony jest zwykle z licznymi, katastrofalnymi w skutkach wojnami. Taki obraz tych czasów trudno jednak uznać za pełny - królowie ze szwedzkiej dynastii byli bowiem (szczególnie Władysław IV) również żywo zainteresowani sztuką i nauką, i hojnie wspierali zarówno artystów jak i naukowców. Właśnie tego aspektu ich rządów dotyczy przedstawiony zestaw zadań, który odwołuje się do fragmentu popularnonaukowego tekstu przedstawiającego życie i dokonania Tytusa Liwiusza Burattiniego. Wybrany passus dotyczy jego działalności i odkryć dokonanych w trakcie pobytu na warszawskim dworze Wazów, a ściślej prac nad stworzeniem maszyny latającej.
Na podstawie tekstu wykonaj zadania.
W 1647 Tytus Liwiusz Burattini przedstawił królowi Władysławowi IV traktat zatytułowany “Latający Smok”. Król wykazał szczególne zainteresowanie i pomimo trudnych dla Polski czasów wojny, nakazał produkcję modelu roboczego. Jeszcze w tym samym roku, na królewskim dworze został zademonstrowany mały, mierzący 150 cm model maszyny, który unosił kota jako pasażera. W efekcie Burattini otrzymał 500 talarów z królewskiego skarbca na budowę pełnowymiarowej maszyny, która była gotowa w maju 1648 i posiadała 4 pary połączonych skrzydeł i składany spadochron. Maszyna miała trzech członków załogi i najpewniej nigdy nie wzbiła się w powietrze, chociaż Burattini utrzymywał, że można nią przelecieć z Warszawy do Konstantynopola (ok. 1700 km) w 12 godzin. Mimo tego większość historyków uważa, że latający smok to najważniejszy etap w rozwoju "cięższych od powietrza" maszyn latających pomiędzy pracami Leonarda Da Vinci z końca XV wieku i George’a Cayleya z początków XIX wieku.
Na podstawie: http://history-computer.com/People/BurattiniBio.html
Zadanie 1
Który z tytułów pasuje do tekstu?
A. Pierwszy lot z Warszawy do Konstantynopola.
B. Prototyp samolotu na królewskim dworze.
C. Historia lotnictwa w Polsce.
D. Trudne czasy wojen.
Poprawna odpowiedź
B
Wymaganie ogólne
2.1 Analiza i interpretacja historyczna. Uczeń wyszukuje oraz porównuje informacje pozyskane z różnych źródeł i formułuje wnioski.
Wymaganie szczegółowe
Komentarz
Pierwsze zadania wymaga od ucznia zsyntetyzowania wiadomości przekazanych w tekście i dobrania tytułu, który najtrafniej oddaje jego treść. Zaproponowane błędne odpowiedzi mogą być szczególnie atrakcyjne dla tych uczniów, którzy zamiast na głównej myśli autora skupią się na wyszukiwaniu konkretnych sformułowań w materiale (szczególnie odpowiedź D, ale także A). Z kolei odpowiedź C jest wyraźnie zbyt szeroka - tekst dotyczy jedynie skromnego epizodu historii awiacji w Polsce, przy czym trudno zapewne do końca rozstrzygnąć, czy eksperyment Burattiniego faktycznie można do niej włączać.
Zadanie 2
Podejście króla do opisywanego wynalazku świadczy o
A. zainteresowaniu nauką.
B. rozrzutności monarchy.
C. chęci podróży do Konstantynopola.
D. zaniedbywaniu spraw państwowych.
Poprawna odpowiedź
A
Wymaganie ogólne
2.1 Analiza i interpretacja historyczna. Uczeń wyszukuje oraz porównuje informacje pozyskane z różnych źródeł i formułuje wnioski.
2.3 Analiza i interpretacja historyczna. Uczeń wyjaśnia związki przyczynowo-skutkowe analizowanych wydarzeń, zjawisk i procesów historycznych.
Wymaganie szczegółowe
Komentarz
Kolejne zadanie również sprawdza umiejętność pracy z tekstem, tym razem uczniowie muszą jednak odnaleźć w źródle przesłanki, które pozwolą udzielić odpowiedzi na pytanie o stosunek króla do działań Burattiniego. Warto zauważyć, że w materiale wprost stwierdzono, że król był zainteresowany pracami wynalazcy i wspierał je finansowo, mimo stosunkowo trudnych czasów. W materiale nie ma podanej wprost odpowiedzi na pytanie o przyczyny takiego stanu rzeczy, ale wydaje się sprawą dość oczywistą, że króla interesowała po prostu naukowa strona całego przedsięwzięcia.
Zadanie 3
Maszyna opisana w tekście przedstawiona jest na ilustracji o numerze
A. 1.
B. 2.
C. 3.
D. 4.
| 1. | 2. |
 |
 |
| 3. | 4. |
 |
 |
Poprawna odpowiedź
C
Wymaganie ogólne
2.1 Analiza i interpretacja historyczna. Uczeń wyszukuje oraz porównuje informacje pozyskane z różnych źródeł i formułuje wnioski.
Wymaganie szczegółowe
Komentarz
Rozwiązanie ostatniego zadania wymaga dwóch stosunkowo prostych umiejętności: wyszukiwania wiadomości w tekście i podstawowej analizy ikonografii. Znalezienie w materiale źródłowym opisu latającego smoka nie wydaje się specjalnie trudne, należy jednak pamiętać, że nadal wielu uczniów nie ma nawyku wracania do materiału źródłowego podczas rozwiązywania kolejnych zadań, a odpowiedzi często szuka w posiadanych wiadomościach. W efekcie mimo dość precyzyjnego opisu maszyny, w którym podkreślono, że posiadała ona cztery pary skrzydeł i spadochron, uczniowie chętnie wskazują odpowiedzi 1 i 4, które wydają im się bardziej prawdopodobne i znane. Warto podkreślić, że zadanie to sprawdza w istocie najprostsze kompetencje z zakresu pracy z ikonografią, a więc umiejętność rozpoznawania opisanego obiektu, z czym uczniowie gimnazjów radzą sobie z zasady bardzo dobrze.
Adresy ilustracji wykorzystanych w zadaniu: http://en.wikipedia.org/wiki/File:Design_for_a_Flying_Machine.jpg http://history-computer.com/People/BurattiniBio.html http://www.ssplprints.com/image/97953/unattributed-sir-george-cayleys-proposed-aerial-carriage-of-1843 http://en.wikipedia.org/wiki/File:WingedDragon.jpg
Utwór jest chroniony prawem autorskim. Zasady i warunki korzystania z niego określa Regulamin Serwisu Bazy Dobrych Praktyk.
"Masz uwagi do treści? Uważasz, że zawiera błąd? Napisz na bnd@ibe.edu.pl
