Społeczeństwo i samorząd średniowiecznego miasta

• karteczki do pracy w grupach (załączniki 1-3) 
• plan miasta średniowiecznego 

Uczniowie kształatują następujące umiejętności:

• umiejętność poprawnego wnioskowania 
• tworzenia narracji historycznej 
• sytuowanie wydarzeń, zjawisk i procesów w czasie 
• umiejętność pracy zespołowej

Nauczyciel podaje uczniom temat lekcji. Uczniowie otrzymują od nauczyciela karteczki z różnymi zajęciami mieszkańców średniowiecznego miasta (zał. nr 1). Gdy uczniowie zapoznają się z ich treścią, nauczyciel w trzech miejscach sali umieszcza napisy: PATRYCJAT, POSPÓLSTWO, PLEBS. Zadaniem uczniów jest na podstawie informacji zawartych w podręczniku dopasować otrzymaną na karteczce role do nazwy odpowiedniej grupy społecznej (np.: bankier – obok napisu PATRYCJAT – metoda: „kim jestem, co zrobię”). Nauczyciel cały czas udziela wszelkiej pomocy w razie wątpliwości lub trudności ze zrozumieniem nazw zawodów (np. pasamonik, ludwisarz). Po zajęciu odpowiednich miejsc przez uczniów następuje prezentacja – poszczególne grupy wymieniają swoich przedstawicieli. Jeżeli zdarzą się uczniowie, którzy wybrali niewłaściwą grupę nauczyciel w krótkiej rozmowie stara się poznać ich motywacje sprostować to, co źle zrozumieli.

Następnie każda z grup ma ustalić co łączy osoby, które się w nich znalazły i zaprezentować je. Nauczyciel podsumowuje wypowiedzi każdej z grup. Dzięki temu uczniowie poznają grupy społeczne mieszkańców miasta średniowiecznego. Po zakończeniu prezentacji uczniowie wracają na miejsca.

Nauczyciel w krótkim wykładzie objaśnia uczniom, czym zajmował się samorząd miejski:

• dbaniem o porządek i bezpieczeństwo
• nakładaniem podatków i opłat na ludność miejską
• dysponowaniem majątkiem miejskim
• zwierzchnictwem nad sądownictwem w mieście
• reprezentowaniem miasta na zewnątrz.

Nauczyciel podaje też znaczenie zapisanych na tablicy terminów: RAJCA – członek rady miejskiej, BURMISTRZ – jej przewodniczący, RATUSZ –siedziba rady miejskiej. Uczniowie proszeni są o wskazanie tego budynku na dostępnym w klasie planie średniowiecznego miasta. Nauczyciel prosi również uczniów, żeby na podstawie informacji zawartych w podręczniku wskazali spośród siebie osoby, które mogły wejść w skład władz miejskich. Prowadzi to uczniów do wniosku, że w skład władz samorządowych wchodzili przede wszystkim przedstawiciele patrycjatu.

Następnie uczniowie tworzą czteroosobowe grupy. Każda grupa będzie miała za zadanie wcielić się w radę miejską i przedyskutować w swoim gronie problem opisany na karteczkach rozdanych przez nauczyciela (zał. nr 2), a następnie przedstawić wnioski na forum klasy.

Na zakończenie lekcji lub na początku następnej nauczyciel sprawdza, jak dużo uczniowie zapamiętali z lekcji np. poprzez zadanie pytań:

• Na jakie grupy podzielone było społeczeństwo średniowiecznego miasta?
• Jak nazywano: członka rady miejskiej, przewodniczącego rady oraz jej siedzibę?
• Jakie były kompetencje samorządu miejskiego?

Należy przed lekcją zwrócić uwagę do jakiego stopnia wykorzystywany na lekcji podręcznik pozwala uczniom na wykonanie zadań.

Lekcja ta motywuje uczniów do pracy i aktywności na lekcji. Nawet uczniowie, którzy zazwyczaj nie lubią historii, chętnie brali udział w tej lekcji.