Miasto średniowieczne i nowożytne

Poprawna odpowiedź

B. IV.

Wymaganie ogólne

1.2 Chronologia historyczna. Uczeń dostrzega zmiany w życiu społecznym oraz ciągłość w rozwoju kulturowym i cywilizacyjnym.
2.1 Analiza i interpretacja historyczna. Uczeń wyszukuje oraz porównuje informacje pozyskane z różnych źródeł i formułuje wnioski.

Wymaganie szczegółowe

14.4 Polska dzielnicowa i zjednoczona. Uczeń opisuje zmiany społeczno-gospodarcze w epoce rozbicia dzielnicowego i dostrzega związki pomiędzy rozwojem ruchu osadniczego a ożywieniem gospodarczym.

Komentarz

Na podstawie planu uczeń musi określić, kiedy doszło do założenia miasta. Nie oczekujemy precyzyjnej odpowiedzi, a jedynie wskazania jednej spośród dwóch podanych w zadaniu możliwości (X w. lub XIII w.) oraz przedstawienia argumentu uzasadniającego wybór. By dokonać prawidłowego rozstrzygnięcia uczeń powinien poddać wnikliwej analizie plan miasta. Pozwoli mu to dostrzec, że miasto posiada nie tylko regularny układ ulic, lecz także mury obronne i prostokątny rynek, a więc elementy charakterystyczne dla miasta lokacyjnego. Konstatacja ta winna prowadzić ucznia do wykluczenia wariantu A. odpowiedzi (X w.). Miasto lokacyjne nie mogło powstać wcześniej niż w XIII w., wówczas bowiem dotarł na ziemie dzisiejszej Polski ruch lokacyjny. Prawidłowa jest zatem odpowiedź B. (XIII w.) Jeśli uczeń świadomie wybierze tę opcję, wskazując na XIII wiek, nie powinien mieć trudności ze wskazaniem poprawnego argumentu. Wybór złych odpowiedzi w drugim członie zadania niesie ze sobą określone informacje na temat poziomu umiejętności ucznia.

Wskazanie odpowiedzi A sugeruje, że uczeń nie przeczytał legendy mapy (nie dostrzegł, że są na niej zaznaczone mury miasta), wskazanie odpowiedzi C świadczy o tym, że uczeń odczytał z planu, że miasto położone jest na wzniesieniu, ale nieprawidłowo ten fakt interpretuje. Położenie na wzniesieniu nie przesądza o tym, kiedy powstało miasto. O podobnych problemach ucznia świadczy wskazanie odpowiedzi B.

Dwuczłonowość zadania umożliwia dokładniejsze prześledzenie toku rozumowania ucznia, dlatego warto przeanalizować, jakie relacje zachodzą między dwiema wybieranymi przez niego odpowiedziami. Wskazanie par A.I. i A.III. pozwala nam stwierdzić, że uczeń co prawda nie dostrzegł cech charakterystycznych miasta lokacyjnego, ale jego wybór był dość przemyślany - starał się, aby odpowiedzi były możliwie spójne. Pozostałe kombinacje (oprócz odpowiedzi dobrej B.IV.) są niespójne logicznie i sygnalizują szersze braki w wiedzy i umiejętnościach ucznia.

Słowa kluczowe

Poprawna odpowiedź

renesansowy ratusz z prostokątnymi oknami i attyką

Wymaganie ogólne

2.1 Analiza i interpretacja historyczna. Uczeń wyszukuje oraz porównuje informacje pozyskane z różnych źródeł i formułuje wnioski.

Wymaganie szczegółowe

12.3 Kultura materialna i duchowa łacińskiej Europy. Uczeń rozpoznaje zabytki kultury średniowiecza, wskazując różnice pomiędzy stylem romańskim a stylem gotyckim, z uwzględnieniem przykładów z własnego regionu.
19.5 Polska i Litwa w czasach ostatnich Jagiellonów. Uczeń rozpoznaje reprezentatywne obiekty sztuki renesansowej na ziemiach polskich ze szczególnym uwzględnieniem własnego regionu.

Komentarz

Forma zadania drugiego, w którym uczeń musi dokonać kilku wyborów, pozwala nam prześledzić tok rozumowania ucznia. W zadaniu tym uczeń, opierając się na znajomości architektury średniowiecznej i nowożytnej, musi rozpoznać i opisać przedstawiony na ilustracji obiekt. Zadanie składa się z trzech elementów. Wybierając z trzech propozycji uczeń powinien kolejno rozpoznać styl i funkcję budowli, a następnie wskazać cechę charakterystyczną dla stylu architektonicznego. Wskazanie poprawnej odpowiedzi w pierwszej kolumnie nie powinno sprawiać większych trudności - obiekt jest jednoznacznie renesansowy (o czym świadczy np. attyka, regularna kompozycja fasady, prostokątne okna, detale ozdobne). Wybór błędnych opcji świadczy o nieznajomości stylów architektonicznych. W drugiej kolumnie uczeń powinien dość łatwo odrzucić pierwszą i trzecią możliwość (dom mieszkalny i kościół). Prawdopodobnie przynajmniej niektórzy uczniowie wskażą poprawną odpowiedź bez dłuższego zastanawiania się, odwołując się do znanych sobie innych przykładów tego typu budowli - np. ratusza w Poznaniu czy Zamościu. Następnie uczeń powinien rozstrzygnąć, który z opisów znajdujących się w trzeciej kolumnie pasuje do przedstawionego na ilustracji obiektu - każdy z wariantów odowołuje się jednego z trzech wymienionych stylów architektonicznych. Ta część zadania  pozwala nam poznać, czym kierował się uczeń przy wyborze odpowiedzi w pierwszej kolumnie. Można w ten sposób również sprawdzić, na ile wskazania ucznia były świadome.

Słowa kluczowe

Poprawna odpowiedź

C

Wymaganie ogólne

2.1 Analiza i interpretacja historyczna. Uczeń wyszukuje oraz porównuje informacje pozyskane z różnych źródeł i formułuje wnioski.

Wymaganie szczegółowe

11.3 Społeczeństwo średniowiecznej Europy. Uczeń charakteryzuje funkcje gospodarcze, polityczne i kulturowe miast w średniowieczu.
12.2 Kultura materialna i duchowa łacińskiej Europy. Uczeń porównuje główne elementy kultury rycerskiej i kultury miejskiej.

Komentarz

W zadaniu tym uczeń musi prawidłowo rozpoznać obiekt przedstawiony na ilustracji, a następnie - wykorzystując tzw. wiedzę własną - wybrać miejsce, w którym takie obiekty zazwyczaj się znajdowały. Jeżeli uczeń prawidłowo rozpozna na zdjęciu ratusz, nie powinien mieć problemu ze wskazaniem jego położenia w centralnej części - podpisanego na planie miasta - rynku. Problemy z tym zadaniem może mieć zarówno uczeń, który źle rozpoznał obiekt w drugim zadaniu, jak i uczeń, który po prostu nie wie, gdzie zazwyczaj wznoszono ratusze.

Słowa kluczowe