Wiązka zadań
Geneza polis
W prezentowanej wiązce zadań jako materiał źródłowy wykorzystano stosunkowo długi i dość złożony konstrukcyjnie tekst, w którym przedstawiono kilka argumentów poddających w wątpliwość popularną - wiodącą w narracji podręcznikowej tezę o wpływie rzeźby terenu Grecji na powstanie starożytnych poleis. Poszczególne zadania skłaniają uczniów przede wszystkim do podjęcia próby zsyntetyzowania myśli wyrażonych w tekście, a także powiązania ich z własnymi wiadomościami na temat świata greckiego.
Na podstawie tekstu wykonaj zadania.
Wśród możliwych wyjaśnień genezy powstania polis w Grecji najczęściej wskazuje się na rolę czynnika geograficznego, tzn. przyjmuje się, że rozbicie polityczne Grecji było rezultatem ukształtowania jej powierzchni. Grecja bowiem to mozaika małych równin i dolin oddzielonych od siebie górami, co sprzyjało rozwojowi małych, odizolowanych od siebie wspólnot.
Warunkami geograficznymi nie da się jednak wszystkiego wytłumaczyć. Posłużmy się przykładem Aten i Teb. Attyka jest bowiem obszarem silnie rozczłonkowanym, a jednak powstała tam tylko jedna polis - ateńska. Beocja natomiast - wprost przeciwnie - stanowi dosyć zwarty obszar bez szczególnych utrudnień komunikacyjnych, a jednak oprócz Teb istniało tam kilka innych silnych ośrodków. I jeszcze jedna wątpliwość, która nasuwa się w związku z teorią geograficzną, a mianowicie dlaczego Grecy przenieśli swój model organizacji społeczeństwa na tereny Sycylii i południowej Italii, gdzie warunki geograficzne o wiele bardziej sprzyjały rozwojowi państwa terytorialnego niż w Grecji właściwej?
Za: M. Stępień, D. Musiał, M. Jaczynowska, Historia starożytna, Warszawa 2003
Zadanie 1
Pisząc o “rozbiciu politycznym Grecji” autor ma na myśli
A. podziały polityczne w demokratycznych Atenach.
B. konflikt pomiędzy Atenami a Tebami.
C. różnice pomiędzy Attyką a Beocją.
D. brak jednego państwa greckiego.
Poprawna odpowiedź
D
Wymaganie ogólne
2.1 Analiza i interpretacja historyczna. Uczeń wyszukuje oraz porównuje informacje pozyskane z różnych źródeł i formułuje wnioski.
Wymaganie szczegółowe
4.1 Cywilizacja grecka. Uczeń wyjaśnia wpływ środowiska geograficznego na gospodarkę i rozwój polityczny starożytnej Grecji.
Komentarz
Zadanie pierwsze ma charakter wprowadzający i sprawdza, czy uczniowie dobrze rozumieją, o jakim problemie pisze autor tekstu. Wspomniane przez niego “rozbicie polityczne Grecji” może być bowiem dla uczniów niejednoznaczne, zwłaszcza jeśli wcześniej nie zetknęli się z tym problemem. Jednak prawidłowe rozwiązanie zadania wymaga w istocie jedynie przeczytania pierwszego akapitu tekstu i nie powinno stanowić dla uczniów większego wyzwania.
Zadanie 2
Rozstrzygnij, czy poniższe zdania są prawdziwe, czy fałszywe.
| Prawda | Fałsz | ||
| 1. | Tematem tekstu jest wpływ krajobrazu naturalnego na powstanie polis w Grecji. | ||
| 2. | Autor potwierdza tezę, że powstanie polis wynikało z uwarunkowań geograficznych. |
Poprawna odpowiedź
1 - prawda, 2 - fałsz
Wymaganie ogólne
2.1 Analiza i interpretacja historyczna. Uczeń wyszukuje oraz porównuje informacje pozyskane z różnych źródeł i formułuje wnioski.
Wymaganie szczegółowe
4.1 Cywilizacja grecka. Uczeń wyjaśnia wpływ środowiska geograficznego na gospodarkę i rozwój polityczny starożytnej Grecji.
Komentarz
Zadanie drugie wymaga od uczniów uważnej lektury całego materiału. Ustalenie głównego tematu tekstu nie powinno stanowić większej trudności dla uczniów, jako że niemal w każdym jego zdaniu pojawiają się wzmianki o czynnikach lub warunkach geograficznych, które powinni oni dość łatwo powiązać z określeniem “krajobraz naturalny”. Wyraźnie trudniejsza może się natomiast okazać druga część zadania. Ustalenie, czy autor potwierdza tezę o związkach miedzy uwarunkowaniami geograficznymi i powstaniem polis wymaga bowiem prawidłowego zrozumienia jego stanowiska, które w tekście zostało jedynie lekko zasugerowane. Dodatkowo - aby wykonać zadanie poprawnie - uczniowie muszą dobrze zrozumieć, co to znaczy “potwierdzić tezę”, co może dla części z nich nie być do końca jasne.
Zadanie 3
Opisany w tekście obszar, na który Grecy przenieśli swoje rozwiązania ustrojowe, został oznaczony na mapie cyfrą
A. 1.
B. 2.
C. 3.
D. 4.
Poprawna odpowiedź
A.
Wymaganie ogólne
2.1 Analiza i interpretacja historyczna. Uczeń wyszukuje oraz porównuje informacje pozyskane z różnych źródeł i formułuje wnioski.
Wymaganie szczegółowe
4.1 Cywilizacja grecka. Uczeń wyjaśnia wpływ środowiska geograficznego na gospodarkę i rozwój polityczny starożytnej Grecji.
Komentarz
Ostatnie zadania wymaga od uczniów zarówno prostej umiejętności wyszukiwania informacji w tekście, jak i równie podstawowych kompetencji z zakresu analizy mapy. akcja kolonizacyjna Greków objęła wszystkie regiony oznaczone na mapie cyframi, a zatem udzielenie poprawnej odpowiedzi wymaga zajrzenia do tekstu w celu ustalenia, o którym miejscu wspomina jego autor. Znalezienie tej informacji nie powinno być jednak trudne, podobnie jak i odszukanie odpowiedniego obszaru na mapie.
Utwór jest chroniony prawem autorskim. Zasady i warunki korzystania z niego określa Regulamin Serwisu Bazy Dobrych Praktyk.
"Masz uwagi do treści? Uważasz, że zawiera błąd? Napisz na bnd@ibe.edu.pl
